Roznos sztolni "Boże Wspomóż" w Strzybnicy

Jest dobrze zaprojektowanym otwartym kanałem o długości 0,5 kilometra, w wykopie szerokim na około 6 i głębokim na 2 metry. Jego koryto umożliwia swobodny przepływ do rzeki Stoły wodzie wypływającej z otworu portalu sztolni Boże Wspomóż. Była ona piątą z kolei odprowadzającą wody kopalniane do tej rzeki, której nazwa pochodzi od niemieckiego słowa Stollenwasser, co oznacza wodę ze sztolni.

Około 30 metrów od portalu, wpada do roznosu płynący od południa krótki strumień okresowy. Nad wykopem roznosu przerzucono most drogowy, a drugi dla kolei wąskotorowej dowożącej węgiel i rudę do Huty Fryderyk. Oba istnieją do dziś.

W końcu XVIII i na początku XIX wieku sztolnia Boże Wspomóż przejmowała wody kopalniane pompowane z Północnego Systemu Sztolniowego przy pomocy maszyny parowej 60-calowej zainstalowanej na Wzgórzu Redena. Razem ze Stołą zasilała staw i koła wodne tamtejszej huty srebra i ołowiu. Po 1834 roku, gdy ukończono Sztolnię Głęboką Fryderyk, wyłączono tę maszynę z eksploatacji, bo odwadnianie wyrobisk górniczych zapewniał grawitacyjny, swobodny spływ wody do najniżej położonego miejsca systemu południowego, czyli rzeki Dramy.

Złoża kruszców zalegające w miejscach eksploatacji znacznie poniżej przepływających obok nich górnych odcinków Stoły i Dramy, wymuszał budowę długich chodników sztolniowych do miejsc ich połączenia z korytami rzek na jednym poziomie. Wymagało to wpierw dokładnych pomiarów wysokości, regulacji koryta danej rzeki, budowy chodników z zachowaniem odpowiednich kątów pochylenia, a później nadzoru nad obszarem połączenia roznosu z rzeką.

Źródło: unesco.tarnowskiegory.pl