Park Miejski w Tarnowskich Górach

Wśród kilku parków założonych w XIX oraz na początku XX wieku na terenach pogórniczych Tarnowskich Gór jest najlepiej zachowanym, najrozleglejszym i najbardziej zróżnicowanym pod względem znajdujących się w nim form topograficznych, obiektów architektonicznych i gatunków roślin. Dzięki decyzji o utworzeniu parku podjęto jednocześnie ochronę wrażliwej na zniszczenie pogórniczej topografii.

Teren z pagórkami poszybowymi zachowano jako historyczny, rekreacyjny krajobraz pokopalniany, obecnie stanowiący charakterystyczny wyróżnik 22-hektarowego parku miejskiego w Tarnowskich Górach. Utworzony w 1903 roku jest wczesnym przykładem udanego przekształcenia krajobrazu post-industrialnego, przez zintegrowanie reliktów krajobrazu, ufundowanego na składowiskach skalnych odpadów, z elementami rekreacyjnymi dostosowanymi do potrzeb lokalnej społeczności, która nadal uznaje działalność górniczą za ważny element tożsamości kulturowej regionu.

Charakterystycznie pofałdowany teren parku obsadzono drzewami i krzewami, wytyczono alejki i niewielkie polany, przez co wykreowano osie widokowe, interesujące zarówno z bliskiej jak i w dalszej perspektywie. W miejscu największego skupienia zapadlisk po wybierkach odkrywkowych utworzono niewielki staw, dziś fontannę, oraz sieć ścieżek z ławeczkami, wkomponowaną w zróżnicowany teren. Rozmieszczono też na nim obiekty małej architektury parkowej. Zachował się m.in. kiosk gastronomiczny, w formie malowniczego drewnianego pawilonu z dekoracyjnymi detalami architektonicznymi.

Wyróżniają się dwie główne części parku: obszar reprezentacyjny z obiektami rekreacyjnymi i sportowymi oraz obszar leśny, ze znacznie mniejszą ingerencją w krajobraz.

Duża hałda w najstarszej części parku, jest centralnym punktem pierwotnego założenia. Wieńczy go kryta dachem altana o konstrukcji słupowej, wzniesiona z drewna na planie sześciokąta i otwarta na boki. Imituje stare nadszybie. Podobne konstrukcje były niegdyś częste w krajobrazie Tarnowskich Gór. Z altany, do której wiodą kamienne schody od strony wschodniej, zachodniej i południowej, otwiera się panorama na część parku.

U stóp kopca zmontowano metalową pergolę o długości kilkunastu metrów. Altanki i niewielkie stylowe, drewniane budynki ustawiono w różnych miejscach reprezentacyjnej części parku. Umieszczono tam też kilka głazów narzutowych oraz dwie zdobione rzeźbami donice liczące sobie już ponad 100 lat.

Obiekty sportowe w parku to: korty tenisowe, boisko zamieniane kiedyś zimą w lodowisko, górka saneczkowa. Są dwa obiekty gastronomiczne i muszla koncertowa. W miejscu starego, wyposażonego w huśtawki z drewna, jest dziś nowoczesny plac zabaw dla dzieci. Park był kilkakrotnie powiększany dzięki darowiznom i przejęciom gruntów przez miasto. Obecnie zajmuje obszar 22 ha, na których występuje 50 gatunków i odmian drzew oraz krzewów. Bytują w nim ptaki i wiewiórki.

Źródło: unesco.tarnowskiegory.pl