Krzyż pokutny (ul. Opolska) w Białej

Krzyż pokutny (ul. Opolska) w Białej to niezwykły zabytek z XIV–XVI wieku, usytuowany przy skrzyżowaniu ulic Opolskiej i Szynowice. Stanowi świadectwo dawnego prawa sądowego, które w średniowieczu pozwalało sprawcom uniknąć kary śmierci pod warunkiem spełnienia licznych obowiązków wobec rodziny ofiary. Jednym z najważniejszych elementów ugody było ustawienie kamiennego krzyża w miejscu zbrodni.

Krzyże pokutne jako relikty średniowiecznego prawa

Na przełomie XIII i XIV wieku wprowadzono na Śląsku prawo, które zamiast bezpośredniej zemsty opierało się na traktacie pokutnym. Sprawca zobowiązany był m.in. do pokrycia kosztów pogrzebu, wsparcia rodziny zmarłego, zamówienia mszy za duszę ofiary czy odbycia pielgrzymki. Najbardziej charakterystycznym obowiązkiem było wystawienie krzyża pokutnego – symbolu pamięci i przestrogi.

Charakterystyka krzyża przy ul. Opolskiej

Krzyż pokutny w Białej ma wysokość 80 cm, rozpiętość ramion 45 cm i grubość 18 cm. Znajduje się on pod krzyżem wotywnym, otoczony białymi kamykami i odgrodzony niskim metalowym ogrodzeniem. Jest jednym z dwóch zachowanych w Białej, a jego forma, choć prosta, przyciąga uwagę ze względu na historię i symbolikę.

Legenda związana z krzyżem

Według podań ludowych, w miejscu, gdzie dziś stoi krzyż, został zamordowany kupiec zmierzający na targ do Białej. Charakterystyczne ułamane ramię krzyża ma swoje dodatkowe znaczenie – miało stanowić znak ostrzegający podróżnych o panującej w mieście zarazie w 1633 roku. To pokazuje, że krzyże pokutne pełniły nie tylko funkcję religijno-prawną, ale także praktyczną, stając się znakiem drogowym i ostrzegawczym.

Zabytki tego typu w Białej i okolicy

W Białej do dziś przetrwały dwa krzyże pokutne – przy zamku i przy ul. Opolskiej. Trzeci pochodził z Frącek, ale obecnie znajduje się na prywatnej posesji w Brzeźnicy. Wszystkie te obiekty należą do najstarszych zachowanych na Opolszczyźnie i stanowią cenne dziedzictwo kulturowe regionu.

Krzyż pokutny jako świadek historii

Krzyż pokutny przy ul. Opolskiej w Białej to nie tylko kamienny zabytek, ale także trwały symbol dawnych czasów, pełen legend i lokalnych opowieści. Warto go zobaczyć, spacerując uliczkami miasta, aby poczuć atmosferę historii, którą wciąż przechowuje kamień sprzed kilkuset lat.