Krzyż pokutny przy zamku w Białej

Krzyż pokutny w Białej, stojący dziś pod murem Zamku Prószkowskich, należy do jednych z najstarszych zachowanych obiektów tego typu na terenie Opolszczyzny. To niezwykły symbol średniowiecznego prawa, przypominający o dawnych czasach, gdy sprawcy zbrodni zobowiązani byli do wystawienia kamiennego znaku pokuty w miejscu popełnionego czynu.

Krzyże pokutne jako relikty średniowiecznego prawa

Na przełomie XIII i XIV wieku na Śląsku wprowadzono nowe zasady sądownicze, które pozwalały uniknąć kary śmierci pod warunkiem zawarcia ugody z rodziną ofiary. Tak zwany traktat pokutny nakładał na sprawcę liczne obowiązki: od pokrycia kosztów pogrzebu, przez utrzymanie dzieci zabitego, aż po odbycie pielgrzymki do miejsc kultu. Najbardziej charakterystycznym elementem pokuty było wystawienie kamiennego krzyża, który miał upamiętniać tragiczne wydarzenie.

Historia krzyża pokutnego przy zamku

Krzyż pokutny w Białej, wykuty w granicie, ma formę zbliżoną do liścia koniczyny i wymiary: 97 cm wysokości, 20 cm grubości i 33 cm rozpiętości ramion. Należy do grupy najstarszych, przez co czas zatarł widoczny wizerunek narzędzia zbrodni. Jego losy były niezwykle burzliwe.

W 1976 roku krzyż odnalazł Komarnicki wraz z grupą licealistów w przydrożnym rowie. Przeniesiono go wówczas w bezpieczne miejsce, a później pod mury zamku. Gdy obiekt trafił w ręce przedsiębiorstwa „Moda Polska”, krzyż cudem uniknął zniszczenia – został jednak rozbity na dwie części. Ostatecznie mistrz kamieniarstwa Jan Gacki zdołał go uratować, łącząc elementy i ustawiając ponownie przy zamku, gdzie stoi do dziś.

Symbol historii i świadek dawnych wydarzeń

Krzyż pokutny w Białej to nie tylko unikatowy zabytek, ale także symbol pamięci i przestroga dla kolejnych pokoleń. Dzięki wysiłkowi lokalnej społeczności i pasjonatów historii został kilkukrotnie ocalony przed zniszczeniem. Dziś można go podziwiać przy zamku w Białej, jako trwałe świadectwo dawnych czasów i tradycji prawa pokutnego.