Wieża Bramy Prudnickiej w Białej
545/59 z 19.02.1959 579/59 z 1.08.1959
Wieża Bramy Prudnickiej w Białej to jeden z najcenniejszych zabytków miasta i najlepiej zachowany fragment średniowiecznych murów obronnych. Powstała na początku XV wieku jako element fortyfikacji, które zastąpiły wcześniejsze umocnienia drewniano-ziemne. Niegdyś do wieży przylegała południowa brama prowadząca w stronę Prudnika, jednak od XIX wieku obiekt funkcjonuje jako wolnostojąca budowla.
Historia i dawne funkcje
Wieża pełniła przez wieki różne role – była punktem obserwacyjnym, zbrojownią, a także aresztem miejskim. Parter mieścił izbę przesłuchań, na kolejnych kondygnacjach odbywały się wymierzanie kar i osadzanie więźniów. Najciężej skazani byli zakuwani w kajdany i przetrzymywani w wąskich niszach na najwyższych piętrach. Z tego powodu wieża zyskała przydomek Wieża Kijów – od kar cielesnych wymierzanych kijami o różnej grubości.
Kiedy w XVIII wieku Biała utraciła prawa sądowe, obiekt służył już tylko jako magazyn broni i prochu. Mimo to jeszcze w XIX wieku sporadycznie przetrzymywano w nim więźniów. W 1745 roku zawaliły się zewnętrzne schody prowadzące na wyższe kondygnacje, a w 1971 roku piorun spowodował pożar, który strawił dach i drewniane wnętrza.
Architektura wieży
Wieża Bramy Prudnickiej ma wysokość 23 metrów, a jej mury w najgrubszym miejscu dochodzą do 2,1 metra. Została wzniesiona z cegły na podmurówce z kamienia polnego na planie kwadratu. Budowla posiada pięć kondygnacji i zwieńczona jest czworobocznym dachem iglicowym krytym gontem. Jej surowa gotycka forma doskonale oddaje militarny charakter średniowiecznej architektury obronnej.
Wieża dzisiaj
W 2006 roku odtworzono dach i konstrukcję drewnianą, a w kolejnych latach zrealizowano gruntowną renowację wnętrza. Zbudowano drewnianą klatkę schodową, dzięki czemu w 2021 roku wieża po raz pierwszy w swojej historii została udostępniona turystom jako punkt widokowy. Dziś należy do grona trzech bialskich wież widokowych i stanowi ważną atrakcję turystyczną regionu.
Zwiedzanie wieży prudnicka w Białej jest bezpłatne od 14:00 do 15:30 w następujących terminach, w okresie od kwietnia do października:
- we wszystkie wtorki;
- drugi i czwarty weekend miesiąca (sobota i niedziela);
- w lipcu i sierpniu dodatkowo każdy piątek.
Oprowadzenie po wieżach w w/w terminach nie wymaga wcześniejszej rezerwacji.
Istnieje możliwośc zwiedzania w innych terminach za opłatą i po wcześniejszej rezerwacji u osoby oprowadzającej, według atrakcyjnej trasy. Na trasie przewidziano m.in. zwiedzanie podziemi, które doprowadzały wodę do miasta oraz zabytkowego zbiornika na wodę.
