Podziemia Rynku w Krakowie

Badania archeologiczne na krakowskim Rynku Głównym rozpoczęto w sierpniu 2005 roku w związku z wymianą nawierzchni i budową podziemnych kubatur przeznaczonych na potrzeby Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i do obsługi Sukiennic. Wykopy szerokopłaszczyznowe (przy południowej krawędzi Sukiennic, w uliczce pomiędzy Kramami Bogatymi oraz w północno-wschodniej części placu) objęły w sumie około 22 arów (ok. 5%) powierzchni Rynku. Prace badawcze prowadzono także w obrębie Wagi Wielkiej, odsłonięto korony murów Wagi Małej i Kramów Bogatych, odgruzowując jednocześnie całe zachodnie ich pasmo oraz kilkanaście komór w paśmie wschodnim.

Prócz licznych, często unikatowych zabytków obrazujących życie codzienne krakowskich mieszczan w średniowieczu, badania przyniosły także wiele nowych, niezwykle istotnych informacji dotyczących zmian w zagospodarowaniu przestrzeni rynkowej oraz historii funkcjonujących tutaj obiektów. Stwierdzono na przykład, że:

• w wieku XI istniało na terenie dzisiejszego Rynku rozległe cmentarzysko, na którym chowano zmarłych mieszkańców wczesnośredniowiecznego ośrodka miejskiego;
• w wieku XII na jego miejscu powstaje osada otwarta charakteryzująca  się regularną zabudową;
• najstarszymi murowanymi obiektami na Rynku lokacyjnego miasta były wybudowane w trzeciej ćwierci XIII w. Kramy Bogate, składające się z sześciu lub ośmiu sześciokomorowych budynków zlokalizowanych po obu stronach brukowanego traktu, stanowiącego przedłużenie ul. Św. Jana;
• murowana zabudowa śródrynkowa w formie funkcjonującej jeszcze w wieku XIX powstała dopiero w drugiej połowie wieku XIV;
• aż do czasów nowożytnych plac rynkowy posiadał gruntowną nawierzchnię;
• kamienne bruki występowały jedynie w bezpośrednim sąsiedztwie murowanych budowli lub w formie prowadzących do nich ciągów komunikacyjnych.

Źródło: mhk.pl / Autor: dr Cezary Buśko

Zaplanowane na 6 miesięcy badania archeologiczne wschodniej strony krakowskiego Rynku Głównego rozpoczęły się latem 2005 roku, jednak skala i ranga odkryć sprawiły, że prace trwały 5 lat. Właściwie nie powinno to budzić zdziwienia, wszak w archeologicznych warstwach Rynku zapisane jest 1000 lat historii tego miejsca. Efekty badań prezentowane są na podziemnej wystawie, której celem jest między innymi ukazanie ścisłych związków łączących średniowieczny Kraków z innymi ośrodkami europejskimi.

Krakowski Rynek jest miejscem niezwykłym. Wytyczony w połowie wieku XIII, stał się główną przestrzenią publiczną miasta; niezmiennie, przez stulecia aż do czasów współczesnych pozostaje sercem Krakowa. Ale by zobaczyć jak wyglądał u schyłku średniowiecza, w czasach gdy przechadzał się po nim Mikołaj Kopernik - trzeba zejść do podziemi ...

Podróż w średniowiecze ma wiele wątków. Na przykład ten...
Hanza - potężny związek miast morskich, kontrolujący kupieckie szlaki i realizujący dalekosiężny handel od Londynu po Nowogród Wielki, miał także nieliczne emporia oddalone od brzegów morza; jedno z nich tradycyjnie nazywano Kupferhaus, czyli "dom miedzi", choć w dokumentach jego nazwa zapisywana była jako... Cracovia - Kraków. Jaką rolę stolica królestwa polskiego pełniła w związku hanzeatyckim? Odpowiedź poznasz w podziemiach Rynku, spacerując wzdłuż - nieznanych dotychczas - średniowiecznych traktów drożnych. Bowiem twierdzenie jakoby średniowiecze dróg w sensie konstrukcyjnym nie znało - tutaj nie obowiązuje...

Zanim powstał w tym miejscu rynek miasta lokacyjnego, przez półtora stulecia tętniło tutaj życie. Skala aglomeracji krakowskiej przed połową XIII wieku wzbudza uznanie - wawelski gród, ufortyfikowane podgrodzie oraz zespół otaczających je szerokim wachlarzem osad tworzyły wczesnomiejski ośrodek. W morzu drewnianej zabudowy wyróżniały się białe mury około 30 romańskich kościołów; rozmach nieporównywalny z jakimkolwiek innym ośrodkiem w Polsce, a w tej części Europy ustępujący jedynie Pradze. Jedna z osad współtworzących to wczesne miasto znajdowała się w miejscu obecnego Rynku. Było to miejsce zamieszkania i pracy, kupieckich targów i zabawy; przy kościele Mariackim funkcjonowała parafialna szkoła.

Ale dzieje Rynku sięgają jeszcze wcześniejszych czasów. Jak powszechnie wiadomo z lekcji szkolnej historii, w roku 966 "Polska przyjęła chrzest". Cóż, zdaniem wielu badaczy, dla Krakowa ta data nie ma żadnego znaczenia - jego mieszkańcy weszli w orbitę świata chrześcijańskiego znacznie wcześniej... Tamte czasy są słabo oświetlone źródłami pisanymi; jedynie archeologia odkrywa wciąż liczne tajemnice. Kilka niespodzianek czekało też na badaczy krakowskiego Rynku.

Podziemia Rynku krakowskiego to podróż w przeszłość, ożywioną po wiekach przez archeologów. To rezerwat z nienaruszonymi w wielu miejscach reliktami konstrukcji, obiektów i architektury, to kamienne drogi z koleinami wyżłobionymi przez koła wozów transportujących towary w czasach króla Władysława Łokietka; to najstarsze murowane budowle handlowe Krakowa; ozdoby, monety i różnorakie przedmioty zagubione lub celowo pozostawione przez odwiedzających to miejsce w dawnych czasach.
Ale jest to zarazem miejsce, którego klimat buduje także współczesna technika, proponująca nową, inną płaszczyznę spotkań z historią i zabytkami.

Źródło: podziemiarynku.com