OWŚ- Grupa bojowa "Brzeziny"
27/38
Grupa bojowa "Brzeziny" powstała jako zabezpieczenie luki jak powstala pomiędzy dwoma punktami oporu: w Kamieniu i na wzgórzu 304,7 w Dąbrówce Wielkiej. Ostatecznie została włączona do punktu oporu Dąbrówka Wielka.
Składa się z jednego dużego schronu bojowego wyposażonego w półkopułę pancerną ckm i armatę p.panc, lekkiego schronu bojowego, dwóch polowych schronów piechoty i dwóch obiektów pozorno-bojowych. Na terenie kopalni znajdują się ponadto dwa niemieckie schrony z czasów plebiscytu (7 i 8 na mapie). Nie wiadomo jednak czy zostały włączone do polskiego systemu obrony. Było to jedno z najsłabszych ogniw obrony, dlatego też zostało użyte 1 września 1939 przez freikorps do ataku na nasze zaplecze. Jedne z najcięższych walk na północnym odcinku OWŚ toczono właśnie w Brzezinach.
Źródło: Tablice informacyjne przy obiekcie.
Przy schronach polowych na terenie dawnej kopalni "Andaluzja" znajdują się dwa inne schrony, które są prawdopodobnie schronami przeciwlotniczymi, wybudowanymi na krańcach bocznicy kolejowej przez Niemców w latach 1940-1945. Miały się w nich znajdować grupy ochrony przeciwpożarowej na wypadek bombardowania, w celu określenia powstałych pożarów i niezwłocznego przystąpienia do akcji gaśniczej. Schrony te zwane są z niem. Brandwachenstand. W literaturze można się też spotkać z hipotezą, że schrony wybudowano w latach 1920-21 w okresie plebiscytowym na Górnym Śląsku.
Schrony o których mowa, a które nie były włączone do OWŚ, to:
Budowę obiektów Grupy Bojowej „Brzeziny” rozpoczęto w latach 1936-1939 w ramach programu wzmacniania obrony oraz tworzenia jednolitej linii umocnień Obszaru Warownego "Śląsk". Pierwszym powstałym schronem był ciężki obiekt dla armaty przeciwpancernej, wzniesiony w 1936 roku. W kolejnych latach dobudowano obiekty uzupełniające, takie jak lekki schron bojowy dla dwóch rkm-ów oraz dwa schrony pozorno-bojowe. W 1939 roku, w ramach zabezpieczenia pobliskiej kopalni, powstały także dwa polowe schrony piechoty.
Dzięki tym inwestycjom udało się zamknąć lukę w systemie obronnym, tzw. „martwe pole”, które powstało w naturalnym obniżeniu terenu między wzgórzami 298 w Kamieniu a 304,7 w Dąbrówce Wielkiej. Obszar ten dodatkowo osłaniała zabudowa miejska i przemysłowa. W Brzezinach zrezygnowano z budowy pozycji artylerii polowej, ponieważ osłonę tego typu zapewniały tradytory P.O. „Bobrowniki” i P.O. „Dąbrówka”. Dlatego schrony wzniesione w Brzezinach skupiały się na bezpośredniej walce z wrogiem i były uzupełnione polowymi, ziemnymi fortyfikacjami, z których fragmenty zachowały się do dziś.
Załogę umocnień stanowiła kompania forteczna „Dąbrówka”, podporządkowana IV batalionowi specjalnemu ckm 11 pułku piechoty z Tarnowskich Gór. Mimo wysiłków dowództwa Obszaru Warownego, Grupa Bojowa „Brzeziny” pozostawała słabszym ogniwem w linii obrony, co Niemcy starali się wykorzystać tuż przed wybuchem wojny. To właśnie tędy 1 września rano przedarły się w polskie tereny przemysłowe oddziały Śląskiego Legionu Ochotniczego „Freikorps Ebbinghaus”. Grupa dowodzona przez Schimmelbrota, miejscowego lidera „Jungdeutsche Partei”, zdobyła kopalnię „Orzeł Biały”. Jednak dzięki zaciekłemu oporowi kompanii powstańczej pod dowództwem Emanuela Nowaka oraz jednostek wojskowych kpt. Bomby, Niemcy zostali wyparci. Kolejne ataki były odpierane także dzięki wsparciu powstańców z Kamienia i Dąbrówki Wielkiej, co uniemożliwiło napastnikom osiągnięcie dalszych sukcesów.
Źródło: profort.org.pl
- Hrebenda S., Pietrucha D., Odcinek od Brzezin (Piekary Śląskie) prerz Dąbrówkę Wielką (Piekary Śląskie), Maciejkowice (Chorzów) do Chorzowa (ul. Katowicka) [w:] Fortyfikacje Obszaru Warownego "Śląsk", Historia, przewodnik, s. 84-89
- Kisiel M., Barszcz M., Kiera R., Śląski Rocznik Forteczny, tom IX, Obszar Warowny Śląsk. Inwentaryzacja kabli telefonicznych. Część 2 - Grupa Bojowa Brzeziny, s. 47-64, Wyd. Pro Fortalicium, 2018
Do obiektu przynależą:
Inne obiekty znajdujące się w:
OWŚ - 08. Punkt oporu "Dąbrówka"
- OWŚ- Grupa bojowa "Brzeziny"
- P.O. "Dąbrówka" - 01. Schron bojowy nr 10
- P.O. "Dąbrówka" - 02. Schron pozorny
- P.O. "Dąbrówka" - 03. Magazyn amunicji
- P.O. "Dąbrówka" - 04. Schron bojowy nr 5
- P.O. "Dąbrówka" - 05. Schron bojowy nr 11
- P.O. "Dąbrówka" - 06. Schron pozorny
- P.O. "Dąbrówka" - 07. Schron bojowy nr 12
- P.O. "Dąbrówka" - 08. Schron bojowy nr 3
- P.O. "Dąbrówka" - 09. Tradytor artyleryjski nr 14
- P.O. "Dąbrówka" - 10. Schrony przykoszarowe nr 9
- P.O. "Dąbrówka" - 11. Schron pozorny (nie istnieje)
- P.O. "Dąbrówka" - 12. Schron bojowy c.k.m.
- P.O. "Dąbrówka" - 13. Schron bojowy nr 1
- P.O. "Dąbrówka" - 14. Schron bojowy nr 46
- P.O. "Dąbrówka" - 15. Schron pozorny (nie istnieje)
- P.O. "Dąbrówka" - 16. Schron pozorny
- P.O. "Dąbrówka" - 17. Magazyn amunicji
- P.O. "Dąbrówka" - 18. Schron łącznicy telefonicznej
