Altana zdroju „Waleria” w Szczawnicy
A-675 z 18 grudnia 1992 [A-1056/M]
Altana usytuowana jest w zach. pierzei Pl. Dietla, przy wylocie ul. Zdrojowej. Oparta jest o stromy stok doliny Potoku Szczawnego. Założona na rzucie prostokąta, otwarta na całej szerokości frontu w formie głębokiego podcienia, ze ścianami tylną i bocznymi. Nakryta dachem pulpitowym. Drewniana, z żeliwnymi elementami, dach kryty papą. Od frontu otwarcie oparte na żeliwnych kolumnach o smukłych trzonach, z fryzem z motywem plecionki i koronki. Między kolumnami żeliwna, ażurowa balustrada. We wnętrzu przy tylnej ścianie ujęcie źródełka, otoczone półkoliście drewnianą kratą. Na attyce napis z liter wycinanych z drewna „Zdrój Waleryi”.
Źródło: zabytek.pl
Źródło zostało odkryte w 1840 r. Jednak dopiero w 1853 r. naczelny lekarz uzdrowiska Onufry Trembecki udostępnił zdrój kuracjuszom uzdrowiska. Twórca uzdrowiska Józef Szalay nazwał oddany do eksploatacji zdrój „Waleria” - imieniem żony lekarza Onufrego Trembeckiego. Zdrój obudowany został romantyczną grotą, którą wykonano ze wszystkich rodzajów kamieni znajdujących się w okolicy. W 1867 r. grota została rozebrana, a na jej miejscu postawiono altankę z dobudowaną w 1897 r. galerią dla orkiestry. Źródło eksploatowane było do 1945 r., ale zostało zamknięte z uwagi na zanieczyszczenie ujęcia. Ok. 2010 r. przeprowadzono konserwację obiektu.
Źródło: zabytek.pl
