OWŚ - 20. II linia obrony

OWŚ – II linia obrony OWŚ wybudowana w latach 1937–1938, w cieniu głównej linii obrony Obszaru Warownego Śląsk (OWŚ). Miała ona chronić kluczowy odcinek między Godulą a Wirkiem – newralgiczny fragment, narażony na koncentryczne ataki. Tworzyło ją pięć ciężkich schronów bojowych, uzupełnionych o obiekty pozorno-bojowe oraz pozorne. Jej zadaniem było wzmocnienie tzw. „łuku rudzkiego” – obszaru o dużym znaczeniu strategicznym.

Przebieg i konstrukcja II linii OWŚ

Druga linia obrony OWŚ przebiegała od punktu oporu „Łagiewniki” przez Świętochłowice i Bykowinę, łącząc się z punktem oporu „Szyb Artura”. W skład tej linii wchodziły ciężkie schrony klasy odporności „D”, zdolne wytrzymać ostrzał pociskami kalibru 155 mm, a niektóre także 220 mm. Uzbrojone były w ciężkie karabiny maszynowe, kopuły pancerne mod. 38 oraz lekką broń maszynową.

Każdy obiekt posiadał telefoniczne połączenie z sąsiednimi schronami, a wybrane – również optyczne. Dowództwo odcinka mieściło się w dwukondygnacyjnym schronie nr 40.

Losy umocnień i ich stan zachowania

Mimo solidnej konstrukcji, nie wszystkie obiekty przetrwały próbę czasu. Schron nr 37 został zniszczony już podczas niemieckiej okupacji, a inne – jak obiekty pozorne – zostały zasypane lub zdewastowane w wyniku urbanizacji. Tylko nieliczne, jak schron nr 39 w parku „Heiloo”, są obecnie rewitalizowane przez pasjonatów historii.

Działania Pro Fortalicium

Dzięki staraniom koła terenowego „Świętochłowice” Stowarzyszenia "Pro Fortalicium", prowadzone są prace nad przywróceniem oryginalnego wyglądu obiektów, zwłaszcza schronu nr 39. Obecnie działą już w nim izba muzealna poświęconą historii Obszaru Warownego Śląsk, umożliwiając zwiedzającym poznanie tego unikalnego systemu obronnego z bliska.

Znaczenie strategiczne i historyczne

Druga linia OWŚ miała być ostatnią zaporą w razie przełamania głównej linii obrony. Mimo że ostatecznie nie odegrała aktywnej roli bojowej we wrześniu 1939 roku, stanowi ważny element przedwojennego planowania militarnego. Dziś to cenny zabytek historii wojskowości, dokumentujący przygotowania Polski do obrony Górnego Śląska.

Źródło:  Śląski Rocznik Forteczny - tom II / fortyfikacja.pl