Dolina Małej Łąki

Dolina Małej Łąki to najmniejsza dolina walna w polskich Tatrach Zachodnich, położona pomiędzy Doliną Bystrej i Doliną Kościeliską o długości 5,4 km. Jako jedyna w Polskich Tatrach z dolin walnych jest w całości wycięta w skałach osadowych. W jej obrębie znajdują się najgłębsze jaskinie tatrzańskie: Wielka Śnieżna oraz Śnieżna Studnia. Dolina była częściowo zlodowacona, dlatego, podobnie jak w przypadku Doliny Kościeliskiej, można w niej zaobserwować dwa typy rzeźby. W dolnej części jest to dolina V-kształtna, w górnej przeobrażona przez lodowiec przybiera profil litery „U”. Płynący dnem doliny Małołącki Potok daje początek Cichej Wodzie – głównemu ciekowi wodnemu Zakopanego.

Topografia
Ma długość 5,4 km i powierzchnię ok. 5,7 km². Jest najmniejszą z walnych dolin tatrzańskich. Wylot znajduje się na wysokości około 930 m po wschodniej stronie Gronika. Górą dolina podchodzi pod główną grań Czerwonych Wierchów na odcinku od Kopy Kondrackiej po Małołączniaka. Orograficznie prawe ograniczenie doliny tworzy północna grań Kopy Kondrackiej po Giewont, dalej Mały Giewont, Grzybowiec i północno-zachodni grzbiet Łysanek. Lewe zbocza doliny tworzy Czerwony Grzbiet Małołączniaka, Wielka Turnia, Skoruśniak i Hruby Regiel.

Dolina Małej Łąki nie ma żadnych bocznych odgałęzień, a jedynie żleby. Największe ze żlebów przecinających jej zbocza to: Dolinka pod Grzybowiec, Głazisty Żleb, Zagon, Uwieziony Żleb, Gmiński Żleb.

W Dolinie Małej Łąki wyróżnia się 5 wyraźnych pięter:

• część dolna od wylotu doliny po północny koniec Wielkiej Polany,
• Wielka Polana,
• Wyżnie (duża rówień powyżej Wielkiej Polany),
• Niżnia Świstówka,
• Wyżnia Świstówka.

Geologia
Jest jedyną doliną walną, która w całości została wyżłobiona w skałach osadowych. Jedynie same wierzchołki Kopy Kondrackiej i Małołączniaka przykryte są skałami krystalicznymi. Dolna, północna część doliny nie została przekształcona przez lodowiec i ma postać głębokiego wciosu o przekroju V-kształtnym. Część środkowa i górna zaś charakteryzują się profilem U-kształtnym, właściwym dla dolin polodowcowych. W środkowej i górnej części doliny brak spływu powierzchniowego, co powoduje, że panuje tutaj cisza. Małołącki Potok pojawia się dopiero w dolnej części doliny, poniżej morenowego progu Wielkiej Polany.

W podziemiach Doliny Małej Łąki znajdują się liczne jaskinie, a wśród nich najdłuższe i najgłębsze jaskinie Polski: Jaskinia Wielka Śnieżna i Śnieżna Studni].

Centralną częścią Doliny Małej Łąki jest Wielka Polana. Powstała ona na miejscu istniejącego tu niegdyś jeziora polodowcowego, które wypełniło zagłębienie spowodowane przez morenę czołową. Jezioro z czasem zostało zasypane przez stożki napływowe. Miąższość osadów dennych jest oceniana na 65 m.

Przyroda
Północną część doliny pokrywają lasy dolnoreglowe, środkowa część jest porośnięta świerkami oraz łąkami – jest to roślinność regla górnego. Południowa część doliny porośnięta jest przeważnie kosodrzewiną. W dolinie znajduje się najliczniejsze w polskich Tatrach stanowisko bardzo rzadkiego w Polsce gatunku rośliny górskiej – zarzyczki górskiej.

Ciekawa flora. M.in. stwierdzono tutaj występowanie takich rzadkich w Polsce gatunków roślin, jak: ostrołódka polna, przymiotno alpejskie, sit trójłuskowy, sosna drzewokosa, starzec pomarańczowy, szarota Hoppego, tojad Kotuli, zarzyczka górska, gnidosz Hacqueta, skalnica zwisła, złoć mała.

Turystyka i taternictwo
Dolina Małej Łąki była zwiedzana i podziwiana przez wielu turystów od dawna. Prowadzą przez nią trzy szlaki turystyczne. Wielka, świetlista Wielka Polana, zamknięta od południa łańcuchem gór, z imponującym urwiskiem Wielkiej Turni, jest zwykle miejscem dłuższego postoju turystów. Maria Steczkowska tak opisywała widok z Wielkiej Polany: „Jakoż wkrótce widok tak czarujący a niespodziany uderza oczy, że przez chwilę stoimy jakby w odurzeniu, nie mogąc pojąć, czy to, na co patrzymy jest tylko sennym złudzeniem, czy też rzeczywiście na łonie ciemnych lasów i skalistych turni wykwita jakby kwiat nadobny rozkoszna polana...”.

Dolina budzi zainteresowania także taterników. Atrakcyjnym dla nich celem wspinaczkowym jest Wielka Turnia i Mnichowe Turnie. Do 1982 r. były udostępnione do wspinaczki, po utworzeniu obszaru ochrony ścisłej „Wantule, Wyżnie, Mała Łąka” Tatrzański Park Narodowy zabronił tutaj wspinaczki.

Źródło: wikipedia.pl / malopolska.szlaki.pttk.pl