Brama Uściługska
Brama Uściłuska w Chełmie to unikatowy zabytek i jednocześnie najstarsza zachowana budowla miasta. Zbudowana w 1616 roku, stanowiła pierwotnie część obwarowań zamkowych na Górze Zamkowej, a później została włączona do zespołu klasztornego Bazylianów. Jest to jedyny zachowany w całości element dawnych fortyfikacji miejskich Chełma, stanowiący namacalny dowód na obronny charakter tego miejsca. Brama była strategicznie położona na trakcie prowadzącym do Uściługa nad Bugiem.
Architektura
Brama, choć pierwotnie pełniła funkcję obronną, została przebudowana w połowie XVIII wieku, zyskując tym samym charakterystyczny dla epoki barokowy wystrój.
Główne cechy architektoniczne:
Konstrukcja: Brama jest dwukondygnacyjna.
Wnętrze: Parter zdobią sklepienia kolebkowo-krzyżowe z gurtami.
Elewacja: Zewnętrzne ściany ozdobione są podwójnymi pilastrami toskańskimi, które podtrzymują zadaszony gzyms. Budowlę wieńczą barokowe szczyty, a dwuspadowy dach pokryty jest dachówką korytkową.
Otwory: Posiada arkadowe otwory drzwiowe, z eleganckimi niszami po bokach.
Brama Uściłuska łączy dawne zabudowania gospodarcze klasztoru, w tym południowe skrzydło, które niegdyś zajmowała wozownia. Obecnie przez bramę prowadzi przejście do przyległego parku, stanowiąc symboliczną bramę do terenów rekreacyjnych i historycznych. Od 1997 roku w części wschodniej obiektu znajduje się również Dom Pielgrzyma.
Brama Uściłuska to kluczowy punkt podczas zwiedzania Chełma, łączący historyczną funkcję obronną z barokową estetyką i duchowym dziedzictwem klasztoru.
