Drewniany kościół pw. św. Marcina w Grywałdzie
A-54 z 1969-11-19
Kościół św. Marcina w Grywałdzie – gotycki, drewniany kościół parafialny pw. św. Marcina, wzniesiony w II połowie XV wieku, na miejscu wcześniejszej świątyni. Podanie głosi, że jeszcze wcześniej w tym właśnie miejscu znajdowała się pogańska gontyna.
Przed 1618 rokiem kościół znacznie przebudowano. Zmiany dotyczyły głównie konstrukcji dachu i stropów. W tym okresie dostawiono również wieżę, a wnętrze pokryto polichromią. Na początku XX wieku planowano powiększyć prezbiterium i dobudować boczne kaplice, ale planów tych nie zrealizowano. Znane remonty: przed 1930, 1936, 1942, 1958, 1960-61, 2008-2010 (wraz z rozległymi pracami konserwatorskimi).
Kościół zachował do dziś swój pierwotny gotycki charakter. Jest to świątynia orientowana, trójdzielna, obita i pokryta gontem. Składa się ze zrębowego prezbiterium i takiejż nawy oraz czworokątnej wieży o konstrukcji słupowej. Prezbiterium zamknięte jest prostokątnie, co jest typowe dla kościołów podhalańskich. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia (rozbudowana w początkach XX w.), a do nawy od południa kruchta (dobudowana w 1845 r.). Wieżę oraz północną część nawy otaczają oszalowane soboty. Prezbiterium i nawę przykrywają oddzielne dachy dwuspadowe, zaś w dachu nad nawą znajduje się niewielka czworościenna sygnaturka. Jest to prawdopodobnie efekt przebudowy. Przypuszcza się, że pierwotnie był tu typowy dla małopolskich kościołów gotyckich dach jednokalenicowy w systemie więźbowo-zaskrzynieniowym. Wieża posiada nadwieszoną izbicę i nakryta jest stromym dachem namiotowym o załamanych połaciach.
Źródło: wikipedia.pl
Parafia w Grywałdzie powstała przed 1330 r. Obecny kościół wzniesiony został w 2. połowie XV w., na miejscu wcześniejszej świątyni. Według legendy w tym miejscu miała znajdować się pogańska gontyna. Przed 1618 r. kościół przebudowano. Zmiany dotyczyły głównie konstrukcji dachu i stropów. W tym okresie dostawiono również wieżę, a wnętrze pokryto polichromią. Na początku XX w. planowano powiększyć prezbiterium i dobudować boczne kaplice, ale planów tych nie zrealizowano. Remonty: przed 1930, w 1936, 1942, 1958, 1960-61, 2000-2001, 2008-2010 prace konserwatorskie.
Źródło: zabytek.pl