Liptovský Hrádok
Liptowski Hradek (Liptovský Hrádok) to ruiny zamku, które znajdują się 1 km na północny wschód od centrum miasteczka o tej samej nazwie, na prawo od drogi do Popradu.
W wyremontowanym renesansowym pałacu mieszczą się dzisiaj restauracja i winiarnia oraz pensjonat z pomieszczeniami konferencyjnymi. Najstarsza, gotycka część zamku jest wyraźnie rozpoznawalna, gdyż stoi na wystającej ponad powierzchnię gruntu skale i jako jedyna ma surowe, kamienne mury. Oglądana z zewnątrz zmieniła się niewiele, wypadła tylko część kamieni z murów, szczególnie w wyższych partiach. Zniknęła również znaczna część północnej ściany pałacu. Wyróżniają się wieże stojące na jego krańcach. W murach zachowały się otwory strzelnic, a w wyższej z wież i w pałacu również kamienne obramowania okien i drzwi oraz ślady po belkach stropowych.
Obecnie ruiny można obejrzeć tylko z zewnątrz, spoza ogrodzenia.
W pobliżu zamku Liptowski Hradok dostępny jest dla turystów wapienny klif w Hradskej hore o potocznej nazwie Skałka. Na skalnym wzniesieniu znajduje się punkt widokowy z widokiem na miasto Liptowski Hradok, sąsiednie wsie oraz masyw Tatr Zachodnich i Wysokich. W przeszłości była tu warownia. Dziś stoi tu słowacki trójwierch oraz podwójny krzyż.
Po drugiej stronie ulicy odnaleźć można wille wsród drzew i krzewów. Zbudowana została ona w 1915 roku z kamienia i ruin grodu Hradockiego przez Kolomana Vitáliša w miejscu o nazwie Stary Targ.
| INFORMACJE PRAKTYCZNE | |
| Czas zwiedzania: | zamek niedostępny do zwiedzania wewnątrz |
| Sposób zwiedzania: | pieszo, samodzielnie |
| Dostępność: | w zamku znajduje się hotel i zwiedzanie jest trudne do osiągnięcia - w większości przypadków możliwe tylko zwiedzanie zza ogrodzenia |
| Opłaty: | zamek niedostępny do zwiedzania wewnątrz |
| Uwagi: | brak |
Niewielki zamek, od którego wzięło nazwę miasteczko, został prawdopodobnie zbudowany z inicjatywy żupana Doncha w początkach XIV w., choć niektórzy przesuwają jego powstanie na koniec poprzedniego stulecia. Donch pozwolił sobie przy okazji na skonfiskowanie kilku szlacheckich posiadłości. Ze względu na jego bardzo silną pozycję u boku króla, na nic się zdały protesty pokrzywdzonych u ostrzyhomskiego arcybiskupa.
Pierwsza wzmianka o zamku pojawia się w źródłach dopiero w 1341 r., określając go jako ?nowy". Zbudowany na podłużnej skale i dostosowany do jej kształtu, składał się z budynku mieszkalnego i dwóch wież po jego bokach. Poniżej skały budowlę otaczał dodatkowy mur obronny, a całość była chroniona fosą zasilaną przez Wag. Później u podnóża skały dobudowano mały dziedziniec ze studnią oraz wieżę obronną. Zmiany te nie wpłynęły znacząco na możliwości obronne zamku, które w XV w. były już niewystarczające.
W 1433 r. zamek opanowali husyci, a w kolejnych dziesięcioleciach zajmowali go żołnierze Jana Jiskry. W połowie XV w. przeszedł w ręce prywatne, wielokrotnie zmieniając właścicieli, spośród których warto wymienić Pongraców, Piotra Komorowskiego, Zapolyów, Thurzonów i Balassów, a przede wszystkim Magdalenę Zai, żonę ostatniego z Balassów, kobietę wyjątkowo energiczną, zwłaszcza na owe czasy. W latach 1600-03 wybudowała ona obok zamku duży, renesansowy pałac, którego dwa skrzydła obejmowały starszą część budowli od zachodu i północy. Unowocześniła też mury obronne, a w międzyczasie pochowała trzech kolejnych mężów.
W 1709 r., w czasie powstania Franciszka II Rakoczego, w okolicy Liptowskiego Hradku rozegrała się dwudniowa bitwa. Zamek znalazł się na linii austriackich umocnień i mocno ucierpiał w wyniku ostrzału. Zniszczenia wkrótce jednak naprawiono, a budowla stała się własnością cesarską. W 1762 r. umieszczono w niej siedzibę urzędów zajmujących się górnictwem, hutnictwem i gospodarką leśną na Liptowie. W 1803 r. pałac spłonął i nie został już odbudowany. Odtąd użytkowana była tylko część pomieszczeń. W 1930 r. częściowo zakonserwowano starszą część zamku. Przez pewien czas mieściło się tu muzeum, obecnie cały obiekt jest własnością prywatną.
Źródło: Wasilewski A., Zamki i zamczyska Słowacji. Przewodnik, Wyd. Rewasz 2008
- Wasilewski A., Zamki i zamczyska Słowacji. Przewodnik, Wyd. Rewasz 2008
