P.O. "Nowy Bytom" - 01. Schron bojowy nr 23

Schron bojowy nr 23 to jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów punktu oporu „Nowy Bytom”, będącego częścią Obszaru Warownego „Śląsk”. Zlokalizowany na terenie Rudy Śląskiej, w rejonie alei Rodziny Gürtlerów, powstał w 1937 roku jako ciężki schron bojowy typu D. Mimo zniszczeń i degradacji otoczenia, obiekt zachował się w dość dobrym stanie, będąc dziś jednym z cenniejszych zabytków architektury militarnej w regionie.

Konstrukcja i uzbrojenie schronu

Obiekt został zaprojektowany z myślą o maksymalnej odporności – jego konstrukcję oparto na żelbetonie, a głównym elementem bojowym była kopuła pancerna model W.I. 1938 (20/16). W niej zainstalowano ciężki karabin maszynowy wz. 30, a dodatkowo dwa kolejne cekaemy ulokowano w izbach tradytorowych, rozmieszczonych lustrzanie.

Schron miał także możliwość wykorzystania ręcznego karabinu maszynowego oraz prawdopodobnie karabinu przeciwpancernego. Na zapolu znajdowały się dwa wyjścia ewakuacyjne, chronione przez strzelnice flankujące. Nietypowym rozwiązaniem było zastosowanie trapezowego otworu wejściowego do kopuły, rzadko spotykanego w podobnych konstrukcjach.

Elementy wyposażenia i wentylacja

Choć obecnie większość elementów pancernych została zdemontowana lub rozkradziona, wiadomo, że schron pierwotnie był wyposażony w:

• pancerną kopułę bojową W.I. 1938,
• pancerze warstwowe (niezachowane),
• dwudzielne drzwi pancerne model 1937 z wizjerem,
• drzwi gazoszczelne (niezachowane),
• zamknięcia wyjść ewakuacyjnych z lat 1936 i 1937.

Wentylacja obiektu oparta była o trzy ręczne wentylatory do odprowadzania gazów prochowych. Mechaniczny wentylator główny oraz silnik nie zostały zamontowane.

Stan zachowania i otoczenie

Mimo że wnętrze schronu jest obecnie zaśmiecone, a ściany noszą ślady osmolenia, sam obiekt przetrwał próbę czasu stosunkowo dobrze. Niestety, jego otoczenie uległo poważnej degradacji w wyniku budowy powojennej linii kolei przemysłowej. Zniszczeniu uległy zarówno ziemne elementy maskujące, jak i równie ogniowe.

Znaczenie historyczne i ochrona

Schron nr 23 odgrywał kluczową rolę w strukturze obronnej punktu oporu „Nowa Wieś”, kontrolując skrzydło tej pozycji. Był przygotowany do długotrwałej obrony, z załogą liczącą nawet 14 żołnierzy i 3 podoficerów.

Obiekt został wpisany do gminnej ewidencji zabytków miasta Ruda Śląska, co oznacza, że uznawany jest za element dziedzictwa kulturowego i militarnego regionu.

Schemat schronu

Rys. Schemat schronu bojowego nr 23 punktu oporu "Nowy Bytom".

Źródło: wirtualnaruda.pl / fortyfikacja.pl