Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Collegium Novum – zabytkowy, główny budynek Uniwersytetu Jagiellońskiego znajdujący się w Krakowie przy ulicy Gołębiej 24, na Starym Mieście przy Plantach.

Budynek wzniesiono w obowiązującym ówcześnie stylu neogotyckim w oparciu o wzór wzniesionego kilkanaście lat wcześniej gmachu Akademisches Gymnasium w Wiedniu oraz Kreuzschule w Dreźnie. Gmach zaprojektowany jako dwupiętrowy, na planie zbliżonym do kwadratu, z dwoma niedużymi wewnętrznymi dziedzińcami. Fasada od strony Plant i I obwodnicy (krakowskiego odpowiednika Ringu wiedeńskiego) została zaakcentowana ryzalitem z portykiem arkadowym, otwierającym się siedmioma ostrołukowymi portalami. Na piętrze, ponad arkadami odpowiada im pięć wysokich okien auli uniwersyteckiej.

Na parterze budynku przez portyk wchodzi się do reprezentacyjnej sieni, wspartej na granitowych kolumnach. Przez sień na wprost od wejścia znajduje się rozległa klatka schodowa dopełniona kamienną, ażurową balustradą. Wystój sieni oraz klatki schodowej oparty na ostrołukowych strukturach portali i przejść oraz sklepień wpisuje się w neogotycki styl gmachu, przywołując średniowieczne rozwiązania przestrzenne zastosowane m.in. na zamku w Malborku. Najokazalszą salą w Collegium Novum jest aula uniwersytecka znajdująca się na pierwszym piętrze gmachu. Jest to wielkie prostokątne pomieszczenie nakryte belkowym stropem kasetonowym wspartym na kroksztynach. Spośród wyposażenia sali należy wymienić neogotyckie katedry rektorskie oraz znajdujące się na ścianach liczne portrety i obrazy. Wśród obrazów wyróżnić można m.in. dzieła Jana Matejki jak „Astronom Kopernik”, zakupiony ze składek publicznych dla Uniwersytetu oraz trzy portrety wyobrażające rektorów UJ: Józefa Dietla, Józefa Szujskiego oraz Stanisława Tarnowskiego. Inne wyróżniające się obrazy eksponowane w sali to namalowane przez Leopolda Löfflera portrety Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły oraz portret królowej Jadwigi autorstwa Antoniego Piotrowskiego. W auli odbywały się inauguracje roku akademickiego do 2004 roku (od 2005 roku w Auditorium Maximum), tu mają miejsce również sesje naukowe, promocje doktorskie i inne ważne wydarzenia. Za katedrą rektora znajduje się przejście do sali Senackiej, wyposażonej portretami rektorów Uniwersytetu z końca XIX wieku. Na drugim piętrze spośród pomieszczeń wyróżniają się największa sala 52 nazwana na cześć Mikołaja Kopernika „Lectorium Nicolai Copernici” oraz wspomniana sala 56 nazwana imieniem Józefa Szujskiego. We wnętrzach Collegium Novum znajdują się również liczne tablice upamiętniające m.in. profesorów oraz rektorów UJ, jak również wydarzenia historyczne.

Collegium Novum to obecnie główny budynek administracyjny UJ. Mieści się tu siedziba rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, dziekanaty wydziałów, kwestura, administracja, gabinety profesorskie i sale wykładowe.

Źródło: wikipedia.pl