Grupy obiektów:Tatry Wysokie
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy 2
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy 004
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy w sierpniu
Rysy (2499 m n.p.m) - tatry 1683169
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy wierzcholek slowacki
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy cross
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy border slovakia poland
Rysy (2499 m n.p.m) - szczyt rysow
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy niznie rysy i szlak
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy 001
Rysy (2499 m n.p.m) - chata pod rysami
Rysy (2499 m n.p.m) - chata pod rysmi rysy sedlo vaha
Rysy (2499 m n.p.m) - czarny staw pod rysami and morskie oko from top of rysy mt
Rysy (2499 m n.p.m) - niznienadczarnym
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy 25917445366
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy 007
Rysy (2499 m n.p.m) - rysy from czarny staw
Opis

Rysy (2501 m n.p.m.) to najwyżej położony punkt w Polsce znajdujący się na granicy polsko-słowackiej, w Tatrach Wysokich. Ma trzy wierzchołki, z których najwyższy jest środkowy (2500,2–2501,1 metra nad poziomem morza), znajdujący się w całości na terytorium Słowacji. Wierzchołek północno-zachodni, przez który biegnie granica, stanowi najwyżej położony punkt Polski (2498,7–2499,6 m) i należy do Korony Europy. Rysy (słow. Rysy, niem. Meeraugspitze, węg. Tengerszem-csúcs) reprezentuje Tatry zarówno w gronie szczytów Korony Gór Polski, jak i Korony Europy. 

Topografia
Masyw Rysów posiada trzy wierzchołki. Najwyższy z nich (tak zwany środkowy) według najnowszych pomiarów ma wysokość w przedziale od 2500,2 do 2501,1 m (dawniej podawano 2503 m) i znajduje się po stronie słowackiej, podobnie jak najniższy wierzchołek południowo-wschodni (2473 m). Na granicy polsko-słowackiej znajduje się średni co do wysokości wierzchołek północno-zachodni, którego najnowsze pomiary dały wysokość od 2498,7 do 2499,6 m (zgodną z tradycyjnie uznawaną wartością 2499 m). Wierzchołek ten jest najwyżej położonym punktem Polski. Rysy cechują się dużą wysokością względną, wznosząc się ponad 1100 metrów nad powierzchnię Morskiego Oka.

Znajdujący się w Tatrach Wysokich masyw Rysów leży na południowy wschód od Morskiego Oka w punkcie zwornikowym głównego grzbietu Tatr i grani odchodzącej od niego ku północy, w której tkwią Niżnie Rysy i Żabie Szczyty (Wyżni i Niżni). U stóp leżą: Dolina Rybiego Potoku, Dolina Białej Wody i Dolina Mięguszowiecka. Od północy oddziela go od Niżnich Rysów Przełęcz pod Rysami, od zachodu od Żabiego Konia Żabia Przełęcz, a od południowego wschodu od Ciężkiego Szczytu w masywie Wysokiej szerokie siodło Wagi. Na wschodnią stronę opada z Rysów 500-metrowa ściana skalna, w której znajdują się liczne drogi wspinaczkowe.

W zachodniej grani Rysów powyżej Żabiej Przełęczy wyodrębniają się trzy Turnie nad Żabią Przełęczą: Zachodnia Turnia nad Żabią Przełęczą (Západná veža nad Žabím sedlom), Pośrednia Turnia nad Żabią Przełęczą (Prostredná veža nad Žabím sedlom) i najwyższa Wschodnia Turnia nad Żabią Przełęczą (Východná veža nad Žabím sedlom). Od północno-zachodniego szczytu Rysów turnie te są oddzielone Przełączką nad Turniami (Štrbina nad vežami). Przełączka pomiędzy dwoma wyższymi wierzchołkami Rysów nosi nazwę Zadniej Przełączki w Rysach (Zadná priehyba v Rysoch), natomiast pomiędzy najwyższym i najniższym wierzchołkiem znajduje się Pośrednia Przełączka w Rysach (Prostredná priehyba v Rysoch). Na południowy wschód od najniższego wierzchołka grań kieruje się poprzez Przednią Przełączkę w Rysach (Predná priehyba v Rysoch) do Kopy nad Wagą, a następnie opada na Wagę.

Przyroda ożywiona
Szczyt Rysów jest prawdziwym unikatem, jeśli chodzi o bogactwo flory. Na wysokości 2483–2503 m występują tu jeszcze 63 gatunki roślin kwiatowych, głównie z grupy roślin alpejskich. Z rzadkich roślin występują m.in. ukwap karpacki, skalnica odgiętolistna i wiechlina tatrzańska – gatunki w Polsce występujące tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach.

Na południowych zboczach przebywają kozice i świstaki. Na sam szczyt dochodzą lisy. Występuje tu również stale kilka gatunków ptaków i szereg gatunków niższych zwierząt: owadów i mięczaków.

Nazwa
Nazwa Rysy nie pochodzi, jak powszechnie się uważa, od ukośnego żlebu widocznego w masywie góry (tzw. Rysy), ale od pożłobionych zboczy całego kompleksu Niżnich Rysów, Żabiego Szczytu Wyżniego i Żabiego Mnicha. Nazwę utworzyli polscy górale i była ona w użyciu co najmniej od początków XIX w. „Skalne żleby albo rysy (Risse), wypełnione wiecznym śniegiem, sięgają od głównego grzbietu aż do powierzchni Czarnego Stawu” – pisał niemiecki turysta już w 1827 r. Wkrótce Rysami określali polscy turyści całą grań, zamykająca kocioł Czarnego Stawu: „Rysy to jest grzbiet okalający Czarny Staw” (Feliks Berdau, 1855); „Olbrzymie skały zwane Rysy (...) obstąpiły półkolem jezioro” (Maria Steczkowska, 1858); „Staw ten otoczony olbrzymimi skałami nazwanymi Rysy” (Onufry Trembecki, 1861); „Dzikie turnie Rysami zwane w krąg otaczają Czarny Staw” (Walery Eljasz, 1873). W połowie XIX w. turyści niemieckojęzyczni ze strony węgierskiej zaczęli używać dla szczytu nazwy Meeraugspitze, natomiast Polacy – w miarę rozwoju taternictwa i zagęszczania nazw poszczególnych formacji grzbietu – zawęzili stosowanie nazwy Rysy do najwyższego szczytu w grani. Podsumował to wkrótce Tytus Chałubiński: „Szczyt sterczący nad (...) Czarnym Stawem zowią zakopianie Rysami, węgierscy i niemieccy turyści Morskookim Szczytem (Meer-Augenspitze), Słowacy zaś Wagą”.

Wypadki
Wypadki w drodze na Rysy zdarzają się od początków turystyki tatrzańskiej. Do ich najczęstszych przyczyn zaliczają się: lekceważenie zalegającego (nieraz do późnego lata) śniegu, brak kondycji fizycznej i psychicznej, a także zaznajomienia ze stromizną, nieodpowiednie odzienie i obuwie, kruche skały, nadmierne pragnienie zdobycia szczytu.

12 sierpnia 1884 roku Jerzy Amsel, student filozofii z Wrocławia, poślizgnął się podczas zejścia na płacie śniegu i spadł ze znacznej wysokości, odnosząc ciężkie rany. Na przemian mdlejąc i odzyskując przytomność, przez trzy doby walczył o życie; wieczorem 15 sierpnia uratowali go przypadkowo napotkani turyści. Po dwóch tygodniach opuścił szpital.

Pierwszy wypadek śmiertelny nastąpił na początku czerwca 1909 roku, gdy z nieznanych przyczyn zginął Ernest Weiss, profesor z Chorzowa. Jego szczątki doczesne odnaleziono dopiero po czterech latach. W tym czasie doszło już do kolejnych tragedii: 20 sierpnia 1910 roku Alojzy Karlik i Vlastimil Vonaŝek runęli po śniegu spod samego wierzchołka i ponieśli śmierć po wielusetmetrowym upadku; 22 sierpnia 1912 roku, po ponad tygodniu poszukiwań, znaleziono zwłoki Eugenii Zielińskiej, nauczycielki z Warszawy, która najprawdopodobniej zgubiła się w okolicach Buli pod Rysami i spadła. Mariusz Zaruski, który kierował wyprawami ratunkowymi, sądził, że na opinię publiczną można oddziaływać tylko poprzez skrupulatne podawanie wszystkich drastycznych szczegółów, toteż pedantycznie zanotował, że zwłoki dwóch Czechów zbierano z obszaru 150 metrów kwadratowych, a ciało kobiety – z obszaru 30 metrów kwadratowych.

W okresie międzywojennym dzięki szczęśliwym zbiegom okoliczności zginął w tym rejonie tylko jeden turysta – 15 czerwca 1936 roku Alfred Kwaśny odniósł śmiertelne rany wskutek wypadku na zlodowaciałym śniegu, a jego towarzyszkę w ostatniej chwili udało się uratować. Jednak po drugiej wojnie światowej liczba tragedii znacząco wzrosła wraz z nasileniem się ruchu turystycznego. Przyczyny wciąż są takie same: poślizgnięcia na śniegu, zabłądzenia, obrywy skalne, brak doświadczenia. Długość upadków sprawia, że poszkodowani przeważnie giną na miejscu, przed przybyciem pomocy (jednym z wyjątków był przypadek turysty, który na początku lutego 1997 spadł z okolic wierzchołka i zatrzymał się około 800 metrów niżej, ale jedynie złamał nadgarstek).

Osobną kategorię stanowią wypadki lawinowe, w których nieraz poszkodowanych zostaje wiele osób naraz. 28 stycznia 2003 roku około godziny 11 z Rysów zeszła lawina, w której zginęło 8 osób z 13-osobowej grupy. Była to wycieczka członków Uczniowskiego Klubu Sportowego „Pion”, działającego przy I Liceum Ogólnokształcącym w Tychach. Wypadek ten był najtragiczniejszym takim wydarzeniem w polskich Tatrach.

30 grudnia 2009 roku o godzinie 11:40 z Buli pod Rysami zeszła lawina, która zagarnęła pięć osób, z czego trzy pogrzebała pod śniegiem. Ekipa ratownicza przybyła na miejsce już po kwadransie. Marka D. i Rafała P. mimo krytycznie ciężkich obrażeń udało się uratować, rany Jana Rz. i Grzegorza A. okazały się śmiertelne, Stefana G. znaleziono już martwego.

Jest to tylko pobieżny przegląd niektórych najbardziej tragicznych zdarzeń. Każdy sezon turystyczny przynosi nowe wypadki. Błędy popełniane przez turystów są wciąż takie same i wciąż tak samo skutkują zgonami lub ciężkimi obrażeniami.

Turystyka
Rysy należą do najczęściej odwiedzanych szczytów tatrzańskich. Wejście od strony polskiej jest dobrze ubezpieczone (prawie 300 metrów łańcuchów), wymaga jednak przygotowania turystycznego i kondycyjnego. Od wejścia do TPN na Palenicy Białczańskiej deniwelacja wynosi 1504 m, a od Morskiego Oka 1104 metry. Od Czarnego Stawu średnie nachylenie szlaku wynosi 30 stopni. Szlak wiedzie przez miejsca zacienione, co powoduje spadki temperatury oraz duże prawdopodobieństwo zalegania płatów śniegu. Wejście zimowe wymaga posiadania odpowiedniego sprzętu (raki, czekan) i umiejętności posługiwania się nim. Od czasu otwarcia polskiego szlaku na Rysy zginęło na nim ponad 50 osób.

Szczyt swoją popularność zawdzięcza niezrównanej panoramie: przy dobrej pogodzie widoczność sięga ponad 200 km. Z wierzchołka można rozróżnić 80 szczytów tatrzańskich i mniej więcej 50 szczytów w innych grupach górskich, widoczne jest 13 większych jezior tatrzańskich oraz odległy o około 90 km Kraków. Przy bardzo dobrej widzialności dostrzec można zarysy Bieszczadów i Karpat ukraińskich. Szczyt, pomimo swej znacznej wysokości, stanowi dogodne przejście z Morskiego Oka do Popradzkiego Stawu w Dolinie Mięguszowieckiej, w szczególności jedyne znakowane przejście przez główną grań Tatr pomiędzy Suchą Przełęczą a Polskim Grzebieniem. Granicę można przekraczać od 15 czerwca do 31 października – gdyż tylko w tym okresie otwarty jest szlak po stronie słowackiej. W 2007 roku, po wejściu Polski i Słowacji do strefy Schengen, zostało zlikwidowane turystyczne przejście graniczne na Rysach, ponieważ granice między państwami do niej należącymi można od tego czasu swobodnie przekraczać w każdym miejscu.

Rysy są najwyższym punktem w Tatrach, na który prowadzi szlak turystyczny. W okresie od 1 listopada do 14 czerwca szlak od strony Słowacji jest zamknięty. We wrześniu 2016 roku od strony słowackiej zainstalowane zostały metalowe stopnie ułatwiające dostęp do szczytu.

Rysy należą do Korony Gór Polski (wierzchołek graniczny), Korony Tatr (wierzchołek środkowy), Korony Europy (wierzchołek graniczny) oraz Wielkiej Korony Tatr (wierzchołek środkowy).

Źródło: wikipedia.pl

Wstęp do Tatrzańskiego Parku Narodowego

 

1) Pieszo

Na wszystkich szlakach w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN) konieczne jest posiadanie ważnego biletu wstępu do TPN, również w miejscach, gdzie TPN nie prowadzi stacjonarnej sprzedaży biletów. Zmiana ta została wprowadzona odkąd udostępniono internetowy system sprzedaży biletów dostępny na stronie https://tpn.gov.pl/wstep-do-parku lub przez aplikację mobilną Skycash / Mpay albo w innym punkcie biletowym stacjonarnym - sprawdź gdzie stacjonarnie kupisz bilet do TPN.

Warto zakupić bilet przed ruszeniem w Tatry, gdyż posiadając bilet online można uniknąć kolejek przy kasach i wskazać kasjerowi już posiadany bilet. Wystarczy zapisać zakupiony bilet w formacie PDF w urządzeniu mobilnym lub wydrukować w celu okazania do kontroli.

 

Uwaga: W Dolinie ChochołowskiejDolinie Lejowej opłaty za wstęp pobiera ich właściciel, tj. Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Honorowane są jednak także bilety zakupione online na stronach internetowych TPN.

 

2) Rower

Turystykę rowerową w TPN można uprawiać tylko na udostępnionych do tego celu szlakach lub drogach. Większość udostępnionych tras to jednocześnie szlaki turystyczne lub drogi publiczne. Na szlakach obowiązuje zakaz poruszania się na hulajnogach, hulajnogach elektrycznych, monocyklach itp. W Dolinie Chochołowskiej za wjazd rowerem pobierana jest dodatkowa opłata.

 

3) Pies

W TPN obowiązuje zakaz wprowadzania psów, a jedynym wyjątkiem jest Dolina Chochołowska, której właścicielem jest Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Szlakiem prowadzącym dnem doliny do schroniska, gdzie w większości obowiązuje ochrona krajobrazowa, można wejść z psem. Z psem można również spacerować Drogą pod Reglami. Należy pamiętać, że musi on być prowadzony na smyczy!

Historia

Pierwsze odnotowane wejścia:

  • latem – Eduard Blásy z przewodnikiem Jánem Rumanem Driečnym starszym, 30 lipca 1840,
  • zimą – Theodor Wundt z przewodnikiem Jakobem Horvayem, 10 kwietnia 1884.

Wejście na szczyt Blásyego upamiętniała tablica wmurowana w północno-zachodni wierzchołek 20 lipca 1891 roku, została ona jednak rozbita rok później. Podobnie uhonorowano pobyt Włodzimierza Lenina na szczycie w latach 1913–1914. Jego wejście nie zostało jednak nigdy potwierdzone, a tablica była wielokrotnie niszczona. Z tego powodu w pewnym okresie przechowywano ją w Chacie pod Rysami, a na szczycie umieszczano tylko na czas uroczystości politycznych. W 1899 roku na szczyt weszli także Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie.

Źródło: wikipedia.pl

Trasa na Rysy

Szlak prowadzący ze Schroniska PTTK nad Morskim Okiem na Rysy jest atrakcyjny widokowo, ale trudny i przeznaczony dla zaawansowanych turystów. Wymaga dobrej kondycji oraz umiejętności poruszania się w trudnym i eksponowanym terenie. Turyści wybierający się na Rysy powinni być dobrze wyposażeni, obowiązkowo posiadać kask, a zdarza się, że nawet wczesnym latem niezbędne będą czekan i raki ze względu na długo zalegający śnieg.

Wychodząc na Rysy, najlepiej obejść Morskie Oko jego lewym skrajem. Po osiągnięciu Czarnego Stawu pod Rysami mijamy odgałęzienie zielonego szlaku na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem. Podążamy dalej za znakami czerwonymi, które prowadzą lewym brzegiem stawu. Następnie rozpoczynamy podejście żlebem w kierunku Buli pod Rysami. Na tym odcinku często można napotkać długo zalegający śnieg, który latem jest bardzo twardy, a upadek na nim może stanowić śmiertelne niebezpieczeństwo. Po osiągnięciu płaskiego wierzchołka Buli pod Rysami rozpoczyna się podejście stromym żlebem nazywanym Rysą. Szlak prowadzi jego prawym, skalnym ograniczeniem i wyposażony jest w łańcuchy. Na tym odcinku należy uważać na kamienie strącane przez innych turystów. Skalna grzęda wyprowadza na grań, skąd pozostaje jeszcze kilkanaście minut wspinaczki eksponowanym terenem na szczyt. Rysy mają dwa wierzchołki. Polski jest najwyżej położonym punktem w kraju (2499 m n.p.m.), słowacki wierzchołek Rysów jest o 4 metry wyższy i liczy 2503 m n.p.m. Panorama z Rysów należy do jednej z najpiękniejszych w Tatrach. Ze szczytu można również zejść na stronę słowacką do Schroniska pod Wagą (ze szczytu ok. 30 min), a następnie do Doliny Mięguszowieckiej. W takim wypadku trzeba się jednak liczyć z koniecznością powrotu do Polski komunikacją zbiorową.

Informacje praktyczne o trasie na Rysy:

  • Dystans: 4,7 km
  • Czas przejścia: 4 godz. 15 min
  • Różnica wzniesień: 1222 m↗ 129 m↘
  • Najwyższy punkt: Rysy - 2499 m n.p.m.

Źródło: zakopane.pl

Literatura

Poniżej polecane przez nas publikacje rozszerzające opisywaną w artykule tematykę:

Dokonując zakupu publikacji przez kliknięcie w powyższe linki, wspierasz rozwój serwisu Odtur.pl. Dzięki temu będziemy mogli tworzyć jeszcze więcej darmowych treści dla naszych czytelników. Dziękujemy!

Zaktualizowano wczoraj

Dane teleadresowe

34-530 Morskie Oko
place
49.179592, 20.087857Skopiowano do schowka
N49º10'46.531", E20º5'16.285"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Wstęp płatny
Miejsce/obiekt, z którego korzystanie, zwiedzanie wymaga uiszczenia opłat.
Punkt widokowy
Miejsce/obiekt z którego rozpościera się bardzo dobry widok na okolicę.
Korona Gór Polski
Miejsce należące do listy 28 szczytów poszczególnych pasm górskich Polski.
Ogólnodostępny
Obiekt ogólnodostępny dla wszystkich w określonych dniach i godzinach. (np. instytucja publiczna lub kościół czynne w określonych godzinach).
Korona Karpat Polskich
Tatry Wysokie
Trudno dostępne

Powiązane artykuły W tych artykułach wspomnieliśmy o aktualnie oglądanej przez Ciebie atrakcji