Schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich

Obecne schronisko jest już piątym z kolei schroniskiem w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Pierwszym było wybudowane w 1876 r. kamienne i bardzo niewygodne (bez prycz i bez pieca) Schronisko im. Ludwika Zejsznera. W 1898 wybudowano obok niego drugie, drewniane, mające prycze i ogrzewane schronisko. Rosnąca popularność turystyki sprawiła, że wybudowano trzecie, większe schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Oddano je do użytku w 1932 r. Przetrwało II wojnę światową, ale z niewyjaśnionych przyczyn spłonęło w maju 1945 r. W 1947 r. obok ruin spalonych schronisk wybudowano niewielkie drewniane i jednoizbowe schronisko. Obecnie pełni ono rolę Strażnicówki TPN.

W 1949 r. rozpoczęto budowę nowego schroniska. Zlokalizowano go w zupełnie innym miejscu – nad brzegiem Przedniego Stawu, u południowych podnóży Niżniej Kopy. Zaprojektowane przez Annę Górską, Jana Olafa Chmielewskiego, Jędrzeja Czarniaka, Gerarda Ciołka i Jerzego Mokrzyńskiego i zostało harmonijnie wkomponowane w krajobraz. Uważane jest za jedno z najlepszych architektonicznych rozwiązań w klasie schronisk turystycznych. Uroczyście otwarto go w marcu 1956 r. Wybudowane z surowego kamienia schronisko ma kubaturę 3900 m3.

Pierwszą gospodynią została Maria Krzeptowska, która już przez wiele lat gospodarzyła w poprzednich schroniskach. Później gospodarzyli i nadal gospodarzą członkowie jej rodziny. Głównym problemem schroniska jest transport zaopatrzenia. Początkowo był to transport konny i wnoszenie na plecach. Później rozwiązno problem w ten sposób, że podzielono transport na dwa odcinki. Specjalny ciągnik dostarcza towary do dolnej stacji „kolejki” linowej, która transportuje je pod schronisko (na najbardziej stromym odcinku trasy). Pomimo ogromnych trudności związanych z zaopatrzeniem schroniska zawsze udawało się utrzymać jego funkcjonowanie, a schronisko było i jest znane z przyjaznej gościnności i domowej atmosfery. Odbywały się w nim obozy sportowe (np. przygotowania do olimpiady w Meksyku), zawody narciarskie i wiele innych imprez. Schronisko posiada prąd elektryczny wytwarzany przez turbogenerator elektryczny z (turbiną Peltona), napędzany wodą z Wielkiego Stawu. Wytwarza on stałą moc 50 kW (moc maksymalna jest większa). Energia elektryczna zasila schronisko i oczyszczalnię ścieków. Dzięki zwiększeniu mocy generatora możliwa stała się zamiana ogrzewania węglem na ogrzewanie elektryczne, co znacząco wpłynęło na poprawę ekologiczności obiektu. Zdarzają się awarie, jak to miało miejsce w sierpniu 2015 roku. Problemem było oczyszczanie ścieków, ale w 2010 r. wybudowano nową biologiczną oczyszczalnię ścieków. Wykonano także termomodernizację schroniska, co zmniejszyło jego zapotrzebowanie na energię do ogrzewania.

Źródło: wikipedia.pl / visitmalopolska.pl

Szlaki turystyczne przebiegające przy Schronisku w Dolinie Pięciu Stawów Polskich:

• szlak turystyczny zielony + szlak turystyczny niebieski – zielony Doliną Roztoki od Wodogrzmotów Mickiewicza (przy szosie z Palenicy Białczańskiej do Morskiego Oka) nad Wielki Staw Polski. Znad Wielkiego Stawu dalej szlakiem niebieskim.
  • Czas przejścia od Wodogrzmotów Mickiewicza przy szosie do Morskiego Oka do Wielkiego Stawu: 2:05 h, ↓ 1:40 h
  • Czas przejścia znad Wielkiego Stawu do schroniska: 10 min

• szlak turystyczny zielony + szlak turystyczny czarny – od zielonego odchodzi czarny szlak, będący alternatywnym dojściem do schroniska.
  • Czas przejścia od Wodogrzmotów Mickiewicza do rozstaju szlaków: 1:20 h, ↓ 1 h
  • Czas przejścia od rozstaju ze szlakiem zielonym do schroniska: 40 min, ↓ 30 min

• szlak turystyczny niebieski – od Morskiego Oka przez Rówień nad Kępą, Świstówkę Roztocką i Świstową Czubę obok schroniska i dalej na przełęcz Zawrat.
  • Czas przejścia od Morskiego Oka do schroniska: 2 h, z powrotem 1:40 h
  • Czas przejścia od schroniska na Zawrat: 1:40 h, ↓ 1:30 h

Źródło: wikipedia.pl