Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Świętym Krzyżu to wyjątkowe miejsce, w którym przyroda spotyka się z historią. Położone na Łysej Górze (594 m n.p.m.), w granicach administracyjnych Nowej Słupi, muzeum działa w ramach Świętokrzyskiego Parku Narodowego i stanowi jeden z najważniejszych punktów edukacyjno-turystycznych regionu.
Ekspozycja przyrodnicza
Ekspozycja w Muzeum Przyrodniczym Świętokrzyskiego Parku Narodowego to niezwykły spektakl światła, dźwięku i obrazu. Dzięki nowoczesnym technologiom, modelom, dioramom i efektom multimedialnym, zwiedzający mogą w pełni zanurzyć się w świecie świętokrzyskiej przyrody.
Wystawa rozpoczyna się od makiety współczesnego krajobrazu parku i jego otuliny, a także projekcji filmu o historii i walorach Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Kolejne sale prowadzą przez historię działalności człowieka – od starożytnego hutnictwa żelaza, przez osadnictwo, hutnictwo szkła, aż po ideę ochrony przyrody i utworzenie parku narodowego w 1950 roku.
W dalszej części ekspozycji prezentowane są dziejowe przemiany geologiczne Gór Świętokrzyskich – od paleozoiku po kenozoik – zilustrowane planszami, modelami prehistorycznych zwierząt oraz autentycznymi skamieniałościami.
Świat świętokrzyskiej przyrody
W muzeum można podziwiać rekonstrukcje charakterystycznych ekosystemów Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Zwiedzający przenoszą się w głąb lasu jodłowego, buczyny karpackiej czy boru sosnowego, a także na skalne gołoborze, symbol Gór Świętokrzyskich.
Wśród wielu ciekawostek przyrodniczych znajduje się jarzębina świętokrzyska – pionierski gatunek drzew zasiedlający rumowiska skalne – oraz modrzew polski, reliktowa odmiana modrzewia europejskiego występująca m.in. na Chełmowej Górze.
Szczególnie interesująca jest część ekspozycji poświęcona mikroświatowi organizmów żyjących w martwym drewnie oraz różnorodności biologicznej gleby. Dzięki mikroskopowym prezentacjom i modelom można zobaczyć niewidoczny na co dzień świat drobnoustrojów, owadów i grzybów.
Wstęp do Świętokrzyskiego Parku Narodowego (ŚPN)
Opłata za wstęp do Świętokrzyskiego Parku Narodowego, na szlaki i trasy udostępnione jest pobierana w okresie całorocznym. Po terenie parku można poruszać się od świtu do zmierzchu.
Opłata dodatkowa jest pobierana za wstęp:
Bilety można zakupić na kilka sposobów:
- online: https://swpn.gov.pl/kup-bilet
- stacjonarnie:
- przy wejściu do ŚPN w Nowej Słupi;
- przy wejściu do ŚPN w Świętej Katarzynie;
- przy wejściu do Galerii widokowej na gołoborzu na Łysej Górze;
- w kasie Dyrekcji ŚPN w Bodzentynie.
1. Pieszo
Turystyka piesza może odbywać się wyłącznie po oznakowanych szlakach pieszych oraz ścieżkach edukacyjnych.
2. Rower
Turystyka rowerowa może odbywać się wyłącznie po odpowiednio oznakowanych i przeznaczonych do tego celu szlakach rowerowych.
3. Pies
Z psem na smyczy można wędrować po Świętokrzyskim Parku Narodowym na odcinku szlaku czerwonego Huta Szklana – Łysa Góra, biegnącym wzdłuż drogi asfaltowej na Święty Krzyż oraz na ścieżce pieszo-rowerowej między Świętą Katarzyną a Podgórzem (wzdłuż drogi wojewódzkiej 752) . Obie trasy znajdują w strefie ochrony krajobrazowej.
Na pozostałych odcinkach szlaków pieszych, wszystkich ścieżkach edukacyjnych oraz we wszystkich obiektach edukacyjnych na terenie Parku obowiązuje zakaz wprowadzania psów.
4. Niepełnosprawni
Ze względu na górski charakter i zróżnicowaną rzeźbę terenu Świętokrzyskiego Parku Narodowego, jego zwiedzanie dla osób poruszających się przy pomocy wózków inwalidzkich jest utrudnione bądź niemożliwe.
Oglądanie walorów przyrodniczych i kulturowych ŚPN jest możliwe dla osób niepełnosprawnych w następujących miejscach:
- Na odcinku szlaku czerwonego prowadzącego z Huty Szklanej na szczyt Łysej Góry – ok. 2,0 km. Teren wznosi się łagodnie a szlak biegnie drogą asfaltową.
- Na górnej platformie widokowej na Łysej Górze umożliwiającej zobaczenie fragmentu wału kultowego, gołoborza oraz północne przedpole Łysogór.
- W Muzeum Przyrodniczym Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Łysej Górze – parter
- Dla niepełnosprawnych dostępny jest też budynek dyrekcji ŚPN, na parterze i piętrze, gdzie znajdują się sale do zajęć.
- Świętokrzyski Park Narodowy przeprowadza również zajęcia dla zorganizowanych grup niepełnosprawnych na trasie Huta Szklana – Galeria widokowa na gołoborzu – Muzeum ŚPN.
5. Parkingi
Parkingi Świętokrzyskiego Parku Narodowego:
Placówka mieści się w zabytkowym budynku dawnego opactwa benedyktynów na Świętym Krzyżu, który został przejęty przez Świętokrzyski Park Narodowy w 1950 roku. Już w 1972 roku urządzono tu pierwszą ekspozycję przyrodniczą, która po wielu latach została zastąpiona nowoczesną, multimedialną wystawą dostępną dla zwiedzających od 1 grudnia 2010 roku.
Zespół klasztorny, w którym mieści się muzeum, to jeden z najcenniejszych zabytków regionu. Jego monumentalna architektura, widoczna już z daleka przy wejściu od strony Huty Szklanej, tworzy niezwykłą scenerię dla prezentowanej tu historii przyrody i człowieka.
Szlaki turystyczne
Do Muzeum Przyrodniczego Świętokrzyskiego Parku Narodowego można dotrzeć kilkoma malowniczymi trasami:
Czerwonym szlakiem im. Edmunda Massalskiego (Główny Szlak Świętokrzyski) z kierunku Świętej Katarzyny lub Trzcianki,
Niebieskim szlakiem turystycznym Święty Krzyż – Pętkowice, prowadzącym przez Nową Słupię, Pokrzywiankę i Kałków.
Warto zaplanować wizytę w muzeum jako część górskiej wędrówki po jednym z najstarszych pasm w Polsce.
Godziny otwarcia i informacje praktyczne
Ekspozycję przyrodniczą można zwiedzać:
- w okresie od 2 stycznia do 30 kwietnia od wtorku do niedzieli w godzinach od 9.00 do 16.00;
- w okresie od 1 maja do 30 września we wszystkie dni tygodnia w godzinach od 9.00 do 17.00;
- w okresie od 1 października do 31 grudnia od wtorku do niedzieli w godzinach od 9.00 do 16.00;
Bilety można zakupić na kilka sposobów:
- online: https://swpn.gov.pl/kup-bilet
- stacjonarnie
a) przy wejściu do ŚPN w Nowej Słupi;
b) przy wejściu do ŚPN w Świętej Katarzynie;
c) przy wejściu do Galerii widokowej na gołoborzu na Łysej Górze;
d) w kasie Dyrekcji ŚPN w Bodzentynie.
Inne obiekty znajdujące się w:
Świętokrzyski Park Narodowy
- Bazylika Trójcy Świętej na Świętym Krzyżu
- Centrum Kulturowo–Archeologiczne w Nowej Słupi
- Cmentarz jeńców radzieckich na Świętym Krzyżu
- Droga Przewodników Świętokrzyskich
- Dymarki Świętokrzyskie
- Dyrekcja Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Galeria widokowa na Gołoborzu
- Góra Chełmowa (351 m n.p.m.)
- Grota Matki Bożej na Świętym Krzyżu
- Kaplica i źródełko św. Franciszka w Świętej Katarzynie
- Kapliczka św. Mikołaja w Kakoninie
- Łysa Góra (594 m n.p.m.)
- Łysica (613,31 m n.p.m.)
- Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi
- Opactwo na Świętym Krzyżu
- Parking Klasztorny
- Parking Święty Krzyż
- Parking w Nowej Słupi
- Szlak Czarny Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Szlak Czerwony Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Szlak Niebieski II Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Szlak Niebieski Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Szlak Zielony Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Szlak Żółty Świętokrzyskiego Parku Narodowego
- Zagroda chłopska w Kakoninie
