Łysica (613,31 m n.p.m.)
Łysica (pot. Góra Świętej Katarzyny) – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich o wysokości 614 m n.p.m.. Znajduje się w zachodniej części Łysogór, na południowy wschód od wsi Święta Katarzyna. Należy do Korony Gór Polski, jest jej najniższym szczytem. Znajduje się w obszarze ochrony ścisłej Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Góra ma dwa wierzchołki. Wschodni wierzchołek, nazywany Skałą Agaty lub Zamczyskiem, wznosi się na wysokość 614 m n.p.m. Jest to skalna grań (wychodnia kwarcytów) o długości ok. pół kilometra. Na nieznacznie niższym, wierzchołku zachodnim (613 m n.p.m.) znajduje się replika pamiątkowego krzyża z 1930 r. oraz nieliczne pozostałości wieży triangulacyjnej. Z wierzchołka roztacza się ograniczony widok w kierunku północnym – na Górę Miejską i Psarską. Oba wierzchołki oddalone są od siebie o ok. 700 m.
Krzyż na szczycie Łysicy postawiono w czerwcu 1930 roku. Został wzniesiony przez ks. Władysława Kostrzewskiego oraz miejscową ludność. Widnieje na nim napis:
„NIEŚMIERTELNEMU KRÓLOWI WIEKÓW,
JEZUSOWI CHRYSTUSOWI,
GŁOSI CZEŚĆ I CHWAŁĘ PUSZCZA JODŁOWA”.
Łysica zbudowana jest z kwarcytów i łupków kambryjskich. Od strony północnej i południowej szczyt otaczają gołoborza. Łysica jest całkowicie porośnięta lasem. W partiach szczytowych rośnie jodła, a poniżej las jodłowo-bukowy. Na stoku południowym, na wysokości ok. 590 m, położone jest niewielkie torfowisko. Na stoku północnym znajdują się liczne źródła strumieni. W partiach szczytowych gnieżdżą się orliki krzykliwe, krogulce i kobuzy.
Podania mówią, że u podnóża Łysicy istniała kiedyś pogańska świątynia, na miejscu której obecnie znajduje się klasztor sióstr bernardynek.
Przez górę przechodzi Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków.
Do roku 2018 uważano, iż najwyższy punkt to zachodni wierzchołek, na którym ustawiony jest krzyż, a jego wysokość to 612 metrów n.p.m. Pomiary z roku 2018 wykazały, iż wyższy jest jednak wierzchołek wschodni, który wznosi się 613,96 m n.p.m.
Źródło: wikipedia.pl
