Osada Średniowieczna w Hucie Szklanej

W niewielkiej miejscowości Huta Szklana w gminie Bieliny powstało dość nietypowe miejsce. To Średniowieczna Osada, w której czas cofa się o kilka stuleci. Gdy tylko przekroczymy bramę Osady poczujemy się, jakby wehikuł czasu przeniósł nas w odległą przeszłość. XI i XII-wieczne zagrody i warsztaty oraz Dom Zielarki zaproszą nas do odbycia tej niesamowitej podróży w czasie...

Zwiedzając Osadę Średniowieczną mamy okazję poznać XII-wieczną rzeczywistość z całym jej kolorytem - z pogańskimi bóstwami - Świstem, Poświstem i Pogodą, których na szczycie Łysej Góry czcili przed wiekami pradawni mieszkańcy tych ziem. Z trudem i znojem dnia codziennego, kiedy wszystkie sprzęty potrzebne do normalnego życia i prowadzenia gospodarstwa domowego trzeba było wykonać własnoręcznie, a jedzenie - zdobyć lub wytworzyć, bo nie leżało na wyciągnięcie ręki na sklepowych półkach. W Osadzie Średniowiecznej spotkamy jej mieszkańców skupionych na wykonywaniu swych codziennych zajęć. Zobaczymy warsztat garncarski, kowalski, obróbki drewna oraz gospodarstwo bartnika. Sami przekonamy się, czy ulepienie glinianego garnka to sztuka łatwa czy trudna, podobnie jak samodzielne utkanie płótna na zgrzebną koszulę.

W środkowej części wioski, otoczonej mokradłami, spotkamy drewniane posągi bohaterów ze świętokrzyskich legend, które wprowadzą nas w świat grozy, czarów i tajemnic.

Klimat i atmosferę codzienności sprzed setek lat odnajdziemy w gospodarstwie domowym otoczonym plecionym ogrodzeniem, z chatą ze ścianami obrzuconymi gliną i dachem pokrytym słomianą strzechą.

Wędrując żwirową ścieżką od bramy wejściowej ku najwyższemu punktowi Osady, mijamy chatkę zielarki, z przylegającymi do niej grządkami pełnymi aromatycznych ziół i innych tajemniczych roślin oraz z paleniskiem przygotowanym do warzenia czarodziejskich mikstur na różnorakie dolegliwości ciała i ducha. 

Teren wioski został podzielony na trzy strefy:

• Strefa I położona na zboczu od strony drogi prowadzącej na Święty Krzyż
• Strefa II pośrednia położona na niewielkiej wyniosłości, ograniczona od strony wschodniej i zachodniej podmokłym terenem dopływem rzeczki Hutki
• Strefa III położona na wyniesieniu od strony zachodniej w sąsiedztwie Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Ścieżka, miękko wijąca się ze wschodu na zachód, jest świadkiem kolejnych wydarzeń na trasie odwiedzającego obiekt, ma kontynuację w drewnianych pomostach na granicach poszczególnych stref.

Strefa I

Pełni funkcję socjalno-rekreacyjno- gastronomiczną, przylega do drogi asfaltowej, z której jest zjazd oraz do działek współczesnej zabudowy zagrodowej. W tej strefie zlokalizowane są:

• brama główna „wehikuł czasu"- przenosząca nas ze strefy współczesnej w świat średniowiecza z punktem informacyjnym, kasą, punktem widokowym,
• budynek administracyjno-socjalny - z pomieszczeniami biurowymi, sanitariatami, pomieszczeniami socjalnymi obsługi skansenu,
• miejsce na ognisko dla organizacji pikników archeologicznych usytuowane jest w południowo-zachodniej części strefy z widokiem na staw, Święty Gaj,
• „grodzisko" plac zabaw dla dzieci z rysunkiem średniowiecznego grodziska w posadzce

Strefa II

Ta część Wioski to „sacrum", do której przechodzi się przez pomost drewniany przerzucony nad stawem i dalej drewnianą bramę.

W strefie tej znajdują się:

• Święty Gaj częściowo na wyspie na stawie i dalej na jego brzegu w południowej strefie, gaj stanowią głównie buki i dęby z elementami plecionego ogrodzenia. W tym miejscu przewidziane są kręgi do palenia czerwcowych ognisk,
• kręgi bóstw Śwista, Pośwista i Pogody, z elementami gołoborza
• amfiteatr, wykorzystuje naturalną skarpę na której z połówek pni drewnianych zaprojektowane są siedziska - ławy, z widokiem na scenę, która stanowi drewniany pomost, ograniczony od strony wschodniej krótkim odcinkiem niskiej palisady. Tłem widocznym w perspektywie są posągi bóstw oraz zieleń Świętego Gaju,
• chata zielarki - ziemianka zaprojektowana na skraju brzozowego zagajnika na styku strefy „sacrum" i osady, ze swoim poletkiem ziół i kręgiem pod ognisko dla ich warzenia,
• drewniany pomost nad naturalnym zagłębieniem terenu prowadzącym ciek okresowy. Pomost wprowadza odwiedzającego na teren właściwej osady.

Strefa III

Ta część Wioski to osada słowiańska z budownictwem nawiązującym do IX- XII w.

Osada zaprojektowana jest wokół majdanu, na środku którego znajduje się studnia. Składa się z sześciu chat, warsztatów prezentujących poszczególne rzemiosła. Znajdują się tam:

• gospodarstwo domowe otoczone plecionym ogrodzeniem, z piwniczką gospodarczą w obejściu, do gospodarstwa przylegają poletka uprawne, na których będą uprawiane len zboże - proso, pszenica. Na skraju poletek znajduje się teren pastwisk,
• warsztat garncarski z podcieniem, z możliwością wypalania naczyń w piecu garncarskim lub ognisku wybudowanym w bezpośrednim sąsiedztwie chaty-warsztatu
• warsztat tkacki - chata z podcieniem,
• warsztat obróbki drewna oraz warsztat plecionkarsko-wikliniarski z trzema podcieniami, na dłuższych i krótszym bokach,
• warsztat rymarski i szewski oraz teren bartnika wydzielony plecionym ogrodzeniem,
• warsztat kowalski,
• w najwyżej położonym punkcie zarezerwowany jest teren pod lokalizację drewnianego kościółka wokół którego znajdą się usypane kopczyki żalnika,
• miejsce do strzelania z łuku i rzucania oszczepem zostało zarezerwowane na zamknięciu terenu, na granicy Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Źródło: bieliny.pl