Opactwo na Świętym Krzyżu

Nr w rejestrze zabytków:
A.440/1-4 z dnia 24.03.1947 i z 23.06.1967
Opactwo na Świętym Krzyżu - sw krzyz klasztor 2
Opactwo na Świętym Krzyżu - heiligkreuz 6
Opactwo na Świętym Krzyżu - 20080703 swiety krzyz klasztor imgp3874
Opactwo na Świętym Krzyżu - sw krzyz zespol klasztorny benedyktynow kosciol
Opactwo na Świętym Krzyżu - sw krzyz
Opactwo na Świętym Krzyżu - dzwonnica na swietym krzyzu
Opactwo na Świętym Krzyżu - l2600288 sanktuarium na swietym krzyzu
Opactwo na Świętym Krzyżu - sw krzyz zespol klasztorny benedyktynow mur obwodowy
Opactwo na Świętym Krzyżu - heiligkreuz 4
Opactwo na Świętym Krzyżu - heiligkreuz 5
Opactwo na Świętym Krzyżu - swiety krzyz 01 staszek 20060108
Opactwo na Świętym Krzyżu - bazylika na swietym krzyzu 02
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery crypt of jeremi wisniowiecki 03
Opactwo na Świętym Krzyżu - heiligkreuz 8
Opactwo na Świętym Krzyżu - sw krzyz zespol klasztorny benedyktynow kruzganek
Opactwo na Świętym Krzyżu - heiligkreuz klosterkirche 5
Opactwo na Świętym Krzyżu - heiligkreuz klosterkirche 6
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery 04
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery crypt of jeremi wisniowiecki 06
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery interior 06
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery interior 08
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery interior of the church 02
Opactwo na Świętym Krzyżu - nowa slupia swiety krzyz najstarsze sanktuarium na ziemiach polskich 27
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery interior of the church 04
Opactwo na Świętym Krzyżu - holy cross monastery interior of the church 06
Opactwo na Świętym Krzyżu - monastery on the saint cross and sky
Opactwo na Świętym Krzyżu - nowa slupia klasztor 2016
Opactwo na Świętym Krzyżu - nowa slupia swiety krzyz najstarsze sanktuarium na ziemiach polskich 19
Opactwo na Świętym Krzyżu - p1690034 swiety krzyz
Opactwo na Świętym Krzyżu - 2015 03 21 13 21 20 klasztor 2 polowa xv xvii wiek 1825 rok po 1945 roku swiety krzyz 5
Opactwo na Świętym Krzyżu - polska swietokrzyskipn 006
Opactwo na Świętym Krzyżu - sw krzyz zespol klasztorny benedyktynow kosciol wnetrze
Opactwo na Świętym Krzyżu - 2015 03 21 13 21 20 klasztor 2 polowa xv xvii wiek 1825 rok po 1945 roku swiety krzyz 4
Data powstania obiektu: XII w.
Opis

Opactwo na Świętym Krzyżu, znane również jako opactwo świętokrzyskie lub łysogórskie, to zespół klasztorny założony przez benedyktynów na Łysej Górze, w Nowej Słupi. Jest to jedno z najstarszych i najważniejszych miejsc kultu religijnego w Polsce. W klasztorze od wieków przechowywane są Relikwie Drzewa Krzyża Świętego, od których wzięła się nazwa zarówno opactwa, jak i całego wzgórza.

Od 1936 roku w klasztorze mieszkają Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej, którzy kontynuują duchową i historyczną tradycję tego wyjątkowego miejsca.

Architektura opactwa

Kościół Świętego Krzyża

Obecna świątynia powstała w latach 1781–1789 według projektu Józefa Karsznickiego. To późnobarokowy kościół o klasycystycznym wnętrzu. W 1914 roku Austriacy zburzyli jego wieżę, którą zrekonstruowano w 2014 roku.

W kościele znajdują się:

  • klasycystyczny ołtarz główny z obrazem Świętej Trójcy autorstwa Franciszka Smuglewicza,

  • stalle z XVIII wieku,

  • marmurowy portal i płyta nagrobna opata Michała Maliszewskiego,

  • zakrystia z polichromią przedstawiającą sceny z życia św. Benedykta.

Kaplica Oleśnickich

Kaplica Relikwii Krzyża Świętego została wzniesiona w latach 1614–1620 z funduszy Mikołaja Oleśnickiego. Od 1723 roku przechowywane są w niej relikwie Drzewa Krzyża Świętego – największy tego typu skarb duchowy w Polsce.

Klasztor i krużganki

Gotyckie krużganki z XV wieku zdobią orły jagiellońskie i litewska Pogoń. Południowe ramię krużganków zawiera fragment romańskiego muru z XII wieku.

W skład kompleksu wchodzą również:

  • furta klasztorna z 1643 roku,

  • brama wschodnia z XVII wieku,

  • dzwonnica i probostwo z XVIII wieku.

Cały zespół został wpisany do rejestru zabytków w 1947 roku.

Wstęp do Świętokrzyskiego Parku Narodowego (ŚPN)

 

Opłata za wstęp do Świętokrzyskiego Parku Narodowego, na szlaki i trasy udostępnione jest pobierana w okresie całorocznym. Po terenie parku można poruszać się od świtu do zmierzchu.

 

Opłata dodatkowa jest pobierana za wstęp:

 

Bilety można zakupić na kilka sposobów:

 

1. Pieszo
Turystyka piesza może odbywać się wyłącznie po oznakowanych szlakach pieszych oraz ścieżkach edukacyjnych.

 

2. Rower
Turystyka rowerowa może odbywać się wyłącznie po odpowiednio oznakowanych i przeznaczonych do tego celu szlakach rowerowych.

 

3. Pies
Z psem na smyczy można wędrować po Świętokrzyskim Parku Narodowym na odcinku szlaku czerwonego Huta Szklana – Łysa Góra, biegnącym wzdłuż drogi asfaltowej na Święty Krzyż oraz na ścieżce pieszo-rowerowej między Świętą Katarzyną a Podgórzem (wzdłuż drogi wojewódzkiej 752) . Obie trasy znajdują w strefie ochrony krajobrazowej.

Na pozostałych odcinkach szlaków pieszych, wszystkich ścieżkach edukacyjnych oraz we wszystkich obiektach edukacyjnych na terenie Parku obowiązuje zakaz wprowadzania psów.

 

4. Niepełnosprawni
Ze względu na górski charakter i zróżnicowaną rzeźbę terenu Świętokrzyskiego Parku Narodowego, jego zwiedzanie dla osób poruszających się przy pomocy wózków inwalidzkich jest utrudnione bądź niemożliwe.

Oglądanie walorów przyrodniczych i kulturowych ŚPN jest możliwe dla osób niepełnosprawnych w następujących miejscach:

  • Na odcinku szlaku czerwonego prowadzącego z Huty Szklanej na szczyt Łysej Góry – ok. 2,0 km. Teren wznosi się łagodnie a szlak biegnie drogą asfaltową.
  • Na górnej platformie widokowej na Łysej Górze umożliwiającej zobaczenie fragmentu wału kultowego, gołoborza oraz północne przedpole Łysogór.
  • W Muzeum Przyrodniczym Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Łysej Górze – parter
  • Dla niepełnosprawnych dostępny jest też budynek dyrekcji ŚPN, na parterze i piętrze, gdzie znajdują się sale do zajęć.
  • Świętokrzyski Park Narodowy przeprowadza również zajęcia dla zorganizowanych grup niepełnosprawnych na trasie Huta Szklana – Galeria widokowa na gołoborzu – Muzeum ŚPN.

 

5. Parkingi
Parkingi Świętokrzyskiego Parku Narodowego:

Historia 

Dokładna data założenia opactwa na Świętym Krzyżu nie jest znana. Tradycja przypisuje jego fundację Bolesławowi Chrobremu w 1006 roku, choć historycy wskazują, że klasztor i romański kościół powstały między 1102 a 1138 rokiem, z inicjatywy Bolesława Krzywoustego.

Początkowo świątynia nosiła wezwanie Świętej Trójcy, a od XV wieku – Świętego Krzyża, po tym jak Władysław Łokietek przekazał benedyktynom relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Według legendy relikwie trafiły tu z Węgier za sprawą królewicza Emeryka.

W średniowieczu klasztor był jednym z najważniejszych ośrodków religijnych i intelektualnych w Polsce. Odwiedzali go królowie, w tym Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt Stary czy Zygmunt August.

W XV wieku, dzięki wsparciu Kazimierza Jagiellończyka i kardynała Zbigniewa Oleśnickiego, rozbudowano romański kościół o gotyckie prezbiterium i krużganki. W tym okresie powstały również słynne Pieśni Łysogórskie – jeden z najstarszych polskich tekstów literackich.

Zniszczenia i odbudowy

Przez stulecia opactwo było wielokrotnie niszczone i odbudowywane. W 1459 roku spłonęło w pożarze, a w 1655 roku zostało złupione przez Szwedów. W XVII wieku powstała barokowa Kaplica Oleśnickich – miejsce przechowywania relikwii Krzyża Świętego.

W XVIII wieku klasztor dotknął kolejny pożar, po którym rozpoczęto budowę nowej świątyni w stylu barokowo-klasycystycznym. W 1819 roku, na mocy bulli papieża Piusa VII, klasztor został skasowany, a budynki przejęło państwo.

W XIX wieku obiekt przekształcono w więzienie, a po odzyskaniu niepodległości służył różnym celom administracyjnym i wojskowym. W 1936 roku benedyktynów zastąpili Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej, którzy opiekują się sanktuarium do dziś.

Współczesność i znaczenie religijne

Dziś opactwo na Świętym Krzyżu jest jednym z najważniejszych sanktuariów w Polsce. W 2013 roku świątynię podniesiono do godności bazyliki mniejszej.

Każdego roku miejsce to odwiedza setki tysięcy pielgrzymów i turystów. Odbywają się tu uroczyste odpusty, a także tradycyjna pielgrzymka świętokrzyska, kontynuująca wielowiekowy zwyczaj wędrówek na Łysą Górę.

W klasztorze funkcjonuje także muzeum, które prezentuje historię zakonu, relikwii i działalności benedyktynów oraz oblatów.

 

Zaktualizowano wczoraj

Inne obiekty znajdujące się w:
Góry Świętokrzyskie

Inne obiekty znajdujące się w:
Pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze

Dane teleadresowe

Święty Krzyż 1
26-004 Nowa Słupia
Tel. kom.: +48784718580
place
50.859626, 21.053409Skopiowano do schowka
N50º51'34.654", E21º3'12.272"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Miejsce/obiekt w pobliżu którego istnieje możliwość płatnego lub bezpłatnego zaparkowania samochodu.
Toaleta
Miejsce/obiekt posiadające na swym terenie bezpłatną lub płatną toaletę.
Możliwość zwiedzania
Miejsce/obiekt, który jest udostępniany do zwiedzania.
Ogólnodostępny
Obiekt ogólnodostępny dla wszystkich w określonych dniach i godzinach. (np. instytucja publiczna lub kościół czynne w określonych godzinach).
Wstęp bezpłatny
Kościół rzymskokatolicki
Góry Świętokrzyskie
Wyżyna Kielecka
Wyżyna Małopolska
Wyżyny Polskie
Pozaalpejska Europa Środkowa

Inne w kategorii: Sakralne To najbliższe atrakcje w tej samej kategorii.

Najbliższe atrakcje W najbliższej okolicy znajduje się wiele ciekawych atrakcji. Oto niektóre z nich.

Powiązane artykuły W tych artykułach wspomnieliśmy o aktualnie oglądanej przez Ciebie atrakcji

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.

expand_less