Bazylika na Świętym Krzyżu
A.440/1-4 z 24.03.1947 i z 23.06.1967
![](/data/thumbs/places/0/6/673/1200x800/sw__krzyz__zespol_klasztorny_benedyktynow__kosciol.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/sw_krzyz_klasztor_2.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/sw_krzyz.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/heiligkreuz-6.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/heiligkreuz-5.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0612.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/heiligkreuz-8.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0613.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_04.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/widok_na_blonie_i_swiety_krzyz.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/swiety_krzyz_01_staszek_20060108.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/swiety_krzyz_klasztor_3961_20080703.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/sw__krzyz__zespol_klasztorny_benedyktynow__mur_obwodowy.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0618.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/zespol_klasztorny_benedyktynow.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0607.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/nowa_slupia__klasztor__2016.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/heiligkreuz-4.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0609.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0617.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/bazylika_na_swietym_krzyzu_02.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0620.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0621.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_crypt_of_jeremi_wisniowiecki_-_03.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0622.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_crypt_of_jeremi_wisniowiecki_-_06.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/polska_swietokrzyskipn_006.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0623.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0624.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/img-0626.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/2015-03-21_13-21-20_-_klasztor_2_polowa_xv_-_xvii_wiek_1825_rok_po_1945_roku_swiety_krzyz_4.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/20080703_swiety_krzyz_klasztor_imgp3874.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/dzwonnica_na_swietym_krzyzu.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/l2600288_sanktuarium_na_swietym_krzyzu.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/monastery_on_the_saint_cross_and_sky.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/p1690034_swiety_krzyz.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/sw__krzyz__zespol_klasztorny_benedyktynow__kruzganek.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/2015-03-21_13-21-20_-_klasztor_2_polowa_xv_-_xvii_wiek_1825_rok_po_1945_roku_swiety_krzyz_5.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/heiligkreuz-klosterkirche-6.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_interior_-_06.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_interior_-_08.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/nowa_slupia_-_swiety_krzyz_-_najstarsze_sanktuarium_na_ziemiach_polskich_19.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/nowa_slupia_-_swiety_krzyz_-_najstarsze_sanktuarium_na_ziemiach_polskich_27.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/heiligkreuz-klosterkirche-3.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/heiligkreuz-klosterkirche-5.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_interior_of_the_church_-_02.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_interior_of_the_church_-_04.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/holy_cross_monastery_-_interior_of_the_church_-_06.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/sw__krzyz__zespol_klasztorny_benedyktynow__kosciol__wnetrze.jpg)
![](/data/thumbs/places/0/6/673/300x300/zespol_klasztorny_benedyktynow9.jpg)
Bazylika mniejsza pw. Trójcy Świętej i sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego – sanktuarium znajdujące się na Świętym Krzyżu (Łysej Górze) w Górach Świętokrzyskich, na terenie diecezji sandomierskiej w granicach administracyjnych Nowej Słupi. Najstarsze polskie sanktuarium, miejsce szczególnego kultu w wieku XV.
Architektura
- Kościół - Obecna późnobarokowa świątynia została zbudowana w latach 1781-1789 wg projektu Józefa Karsznickiego w miejscu dwóch wcześniejszych kościołów. W 1914 roku Austriacy zburzyli wieżę, którą zrekonstruowano w 2014 roku. W niszach znajdują się rzeźby z XVII wieku, pochodzące prawdopodobnie z wcześniejszego kościoła. Wnętrze kościoła ma charakter klasycystyczny.
- Kaplica Oleśnickich (zwana także Kaplicą Relikwii Krzyża Świętego) z lat 1614-1620 z funduszy Mikołaja Oleśnickiego (więcej: Kaplica Oleśnickich). Znajdują się w niej od 1723 roku relikwie Krzyża Świętego.
- ołtarz główny w stylu klasycystycznym z obrazem św. Trójcy pędzla Franciszka Smuglewicza (1745-1807)
- obrazy Franciszka Smuglewicza (św. Józefa, św. Emeryka, św. Scholastyka ze św. Benedyktem).
- płyta nagrobna sekretarza królewskiego i opata Michała Maliszewskiego
- portal z marmuru
- stalle z XVIII w.
- zakrystia ze sklepieniem kolebkowo-krzyżowym i polichromią ze scenami z życia św. Benedykta. Meble w niej są intarsjowane i zostały ufundowane przez opata Karskiego w 1777 roku. - Krużganek klasztorny z XV wieku w stylu gotyckim, ozdobiony orłami jagiellońskimi oraz litewską Pogonią i herbem Dębno na zwornikach. Południowym ramieniem biegnie fragment muru romańskiego z XII wieku, będący pozostałością z dawnego kościoła.
- Furta klasztorna z 1643 r. w stylu barokowym
- Brama wschodnia w stylu barokowym z XVII wieku, pokryta blachą w 1976 r.
- Probostwo szpitalne z XVIII w.
Odpusty
W sanktuarium obchodzi się uroczyście dwa odpusty:
- odpust Podwyższenia Krzyża Świętego (14 września)
- odpust Najdroższej Krwi Pana Jezusa (pierwsza niedziela lipca).
Zabytkowy zespół
Zespół klasztorny benedyktynów, obecnie oblatów, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.440/1-4 z 24.03.1947 i z 23.06.1967):
- kościół pw. Świętego Krzyża z III ćw. XII w., przebudowany w latach 1781–1789 i początku XIX w.,
- klasztor z XV w., przebudowany w XVII i XX w.,
- dzwonnica z końca XVIII w.,
- brama wschodnia z końca XVIII w.,
- teren wzgórza i prehistoryczne wały kamienne.
Źródło: wikipedia.pl