Twierdza Przemyśl - Brama Sanocka Górna
A-368 z 6.08.2009
Brama Sanocka Górna położona jest prawobrzeżnej części Przemyśla, w dzielnicy Podzamcze, na terenie obecnego Parku Miejskiego, w jego zachodniej części, w połowie wysokości stoku opadającego ku północnemu zachodowi. Na linii wału rdzenia, pomiędzy Bramą Sanocką Dolną a Fortem N XVIc Trzy Krzyże.
Zbudowana jest z cegły maszynowej o wymiarach: 6-6,5 x 14-14,5 x 29,5-30 cm wiązanych zaprawą wapienną. Mur południowy posiada w części kamienny fundament. W strzelnicach wkładki z płyt pancernych.
Bramę tworzą dwa równoległa mury przesunięte względem siebie, biegnące po osi NE-SW. Mur północny zakończony jest od zachodu filarem bramy, a od wschodu niższym i odchylającym się ku północy odcinkiem stanowiącym mur oporowy dla wału rdzenia. Środkowa część północnego muru posiada ciąg dziewięciu depresyjnych, przeciwrykoszetowych strzelnic wyposażony w płyty pancerne o otworze w kształcie pionowego prostokąta o zaokrąglonych narożach, umieszczonych na jednym poziomie. Korona muru przekryta ceglaną czapką o lekkim nachyleniu na zewnątrz i tworzącą obustronny okap. Prostokątny - w rzucie - filar bramy wyniesiony jest ponad mur flankujący. Zwieńczony jest dwustopniowym ceglanym gzymsem, z którego wyższy poziom tworzą skośnie ułożone cegły. Całość nakryta ceglaną czterospadową czapką. W licu filara od strony przejazdu dwie pionowe, równoległa bruzdy -prowadnice dla belek barykadujących bramę.
Podobne bruzdy znajdują się w przeciwległym południowym, murze, oddalonym o 3,5 m i dwukrotnie załamanym o kształcie ściany zbliżonym do trapezu, a powtarzającym profil wału. Zachodnia, górna część posiada kamienną schodkową odsadzkę. Od strony wału mur jest pogrubiony i tworzy odsadzkę - tuż poniżej korony, przekrytej ceglaną czapką.
Źródło: Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa - Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie
Budowę nowoczesnych umocnień Przemyśla rozpoczęli Austriacy w 1 poł. XIX w. Sporządzone wówczas plany i ekspertyzy określają możliwości i zasięg ufortyfikowania miasta. Prace objęły głównie przedpola od strony wschodniej. Zapoczątkowano też budowę ciągłej linii wałów wyznaczających szeroki obwód głównej linii obrony, wysuniętej znacznie na zewnątrz w stosunku do średniowiecznych i XVI wiecznych fortyfikacji miejskich. Ten zespół umocnień stanowił wg obowiązującej wówczas teorii Rogniata - tzw. obóz warowny. Ten główny obwód tworzył rdzeń /noyau/ oparty o linię wzgórz dominujących nad miastem od strony północnej, zachodniej i południowej, wzmocniony był szańcami wysuniętymi przed linię wałów. Około 1856 r. miał już pełny narys, odpowiadający dzisiaj zachowanemu.
Po 1870 r. następuje budowa półstałej twierdzy pierścieniowej, a w latach 1877-85 stałej twierdzy. W tym okresie, ok. roku 1880 przejścia w linii wałów otrzymują formę murowanych bram flankowanych najczęściej szańcami. Rozwój techniki wojskowej wymusza i ciągłe modernizacje dzieł obronnych co następuje w latach 1885-1904 i 1911-1914 i obejmuje także niektóre obiekty rdzenia jak: Bramę Sanocką Dolną, na Zniesieniu i na Lipowicy.
Po zakończeniu działań I wojny światowej fortyfikacje tracą swoją funkcję. Część murowanych i ziemnych elementów zostaje rozebrana i zniwelowana. Sporadyczne prace rozbiórkowe mają miejsce również po II wojnie światowej - Bramy na Zniesieniu, na Lipowicy, na Ostrowie.
Źródło: Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa - Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie
Inne obiekty znajdujące się w:
Twierdza Przemyśl
- Twierdza Przemyśl - Bateria międzypolowa "Pruchnicka droga"
- Twierdza Przemyśl - Bateria NZW XVIIIc "Las"
- Twierdza Przemyśl - Bateria sprzężona W X/B2 "Orzechowce"
- Twierdza Przemyśl - Bateria sprzężona XVa "Borek"
- Twierdza Przemyśl - Bateria W X/B3 "Orzechowce"
- Twierdza Przemyśl - Bateria W X/B4 "Orzechowce"
- Twierdza Przemyśl - Bateria XVIb "Kopiec Tatarski"
- Twierdza Przemyśl - Bateria XVIIa "Browar"
- Twierdza Przemyśl - Bateria XXIa "Jamki"
- Twierdza Przemyśl - Brama "Na Lipowicy"
- Twierdza Przemyśl - Brama "Na Zniesieniu"
- Twierdza Przemyśl - Brama Dobromilska
- Twierdza Przemyśl - Brama Krównicka
- Twierdza Przemyśl - Brama Sanocka Dolna
- Twierdza Przemyśl - Brama Sanocka Górna
- Twierdza Przemyśl - Fort 1 "Krówniki"
- Twierdza Przemyśl - Fort 12 "Buszkowiczki"
- Twierdza Przemyśl - Fort 13 "Łapajówka"
- Twierdza Przemyśl - Fort 3 A "Kruhel"
- Twierdza Przemyśl - Fort 3 C "Kruhel"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW IIb "Cyków"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW IV "Optyń"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW IX "Brunner"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW Va "Biadoliny" ("Grochowce-Leśniczówka")
- Twierdza Przemyśl - Fort GW VII "Prałkowce"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW VII 1/2 "Tarnawce"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW VIIIa "Łętownia-Leśniczówka"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW XIa "Cegielnia"
- Twierdza Przemyśl - Fort GW XIII "San Rideau" w Bolestraszycach
- Twierdza Przemyśl - Fort GW XIIIa "Zabłocie”"
- Twierdza Przemyśl - Fort II "Jaksmanice"
- Twierdza Przemyśl - Fort IIa "Mogiłki"
- Twierdza Przemyśl - Fort IXa "Przy Krzyżu"
- Twierdza Przemyśl - Fort N XIXa "Buda"
- Twierdza Przemyśl - Fort N XVIc "Trzy Krzyże"
- Twierdza Przemyśl - Fort N XX "Przekopana"
- Twierdza Przemyśl - Fort N XXI "Bakończyce"
- Twierdza Przemyśl - Fort N XXIa "Kanał"
- Twierdza Przemyśl - Fort NHW XIX "Winna Góra"
- Twierdza Przemyśl - Fort nr 2 "Nehrybka"
- Twierdza Przemyśl - Fort V "Grochowce"
- Twierdza Przemyśl - Fort W I „Salis-Soglio” w Siedliskach
- Twierdza Przemyśl - Fort W III "Łuczyce"
- Twierdza Przemyśl - Fort W IIIa "Hermanowice-Kolej"
- Twierdza Przemyśl - Fort W VI "Iwanowa Góra" (Helicha)
- Twierdza Przemyśl - Fort W VIb "Lipnik"
- Twierdza Przemyśl - Fort W VIII "Łętownia" w Kuńkowcach
- Twierdza Przemyśl - Fort W X "Orzechowce"
- Twierdza Przemyśl - Fort W Xa "Pruchnicka droga"
- Twierdza Przemyśl - Fort W XIIIb "Bolestraszyce"
- Twierdza Przemyśl - Fort XI "Duńkowiczki"
- Twierdza Przemyśl - Fort XII "Werner" w Żurawicy
- Twierdza Przemyśl - Fort XII 1/2 "Żurawica"
- Twierdza Przemyśl - Fort XV "Borek" w Siedliskach
- Twierdza Przemyśl - Fort XVI "Zniesienie" w Przemyślu
- Twierdza Przemyśl - Fort XVIII "Lipowica"
- Twierdza Przemyśl - Fort XVIIIa "Strzelnica"
- Twierdza Przemyśl - Fort XVIIIb "Głęboka"
- Twierdza Przemyśl - Prochownia "Na Ostrowiu"
- Twierdza Przemyśl - Punkt oporu "Kamieniołom"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec "Hurko" A
- Twierdza Przemyśl - Szaniec "Hurko" B
- Twierdza Przemyśl - Szaniec (ul. Lwowska)
- Twierdza Przemyśl - Szaniec 3 B "Kruhel"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec 34 1/2
- Twierdza Przemyśl - Szaniec Bramy "Na Lipowicy"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec międzypolowy piechoty W X/B1 "Orzechowce"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec N XVIa "Laboratorium"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec N XVIIb "Dynamit"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec N XXI a "Jamki"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec S 1/1 "Pobereże-Kleszcze"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec S 1/2 "Pobereże-Piła"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec S 18 "Czeremoszna"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec S1 "Pobereże"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec S2 "Wilcze"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec S3 "Garbarze"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec S4 "Lipowica"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec Sch XI "Duńkowiczki"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec SZ 11 "Lempertówka"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec SZ 12 "Lempertówka"
- Twierdza Przemyśl - Szaniec SZ 5 Bramy na Ostrowiu
- Twierdza Przemyśl - Szaniec SZ 6 Bramy Dubieckiej
- Twierdza Przemyśl - Szaniec SZ 7
- Twierdza Przemyśl - Szaniec SZ 9 "Krzemieniec"
- Twierdza Przemyśl - Zespół strzelnicy wojskowej (ul. Paderewskiego)
- Twierdza Przemyśl - Zespół Wojennego Magazynu Prochu nr 1