Twierdza Przemyśl - Bateria NZW XVIIIc "Las"

Budowę wewnętrznej, ciągłej linii obronnej – rdzenia Noyau planowano od 1872 r. Pierwszy projekt rdzenia opracował gen. Daniel Salis Soglio, ówczesny Generalny Inspektor Inżynierii Fortecznej w Przemyślu. W 1877 r. oraz w 1884 r. zmodyfikował go Anton Werner, szef Dyrekcji Inżynierii Fortecznej dla Galicji we Lwowie. Jednak rozpoczęte w 1877 r. prace fortyfikacyjne objęły jedynie pierścień zewnętrzny. Budowę rdzenia odkładano na okres mobilizacji. Dopiero w 1887 r., w związku z pogorszeniem sytuacji politycznej w Europie i zagrożeniem wybuchu wojny z Rosją, Salis Soglio uzyskał zgodę na dodatkowe wzmocnienie Twierdzy Przemyśl. Przygotowanie wojenne twierdzy objęło rekonstrukcję dzieł zbudowanych w poprzednim okresie, budowę nowych baterii i szańców pierścienia zewnętrznego oraz tzw. „linii wspierającej”, budowę dróg fortecznych, magazynów, rozbudowę szpitala. Budowę rdzenia Noyau o długości 16 km otaczającego miasto na obu brzegach Sanu ukończono do listopada 1887 r. Zadaniem rdzenia było zabezpieczenie centrum twierdzy z licznymi magazynami przed niespodziewanym, gwałtownym atakiem rosyjskiej konnicy bezpośrednio po rozpoczęciu działań wojennych, przed przygotowaniem zewnętrznej linii fortów do obrony. Rdzeń z bramami fortecznymi spełniał także rolę policyjną – umożliwiał kontrolowanie ruchu osób.

Bateria NZW XVIIIc „Las” powstała wraz z całym rdzeniem Noyau w 1887 r. Pierwotnie nazywała się Batterie 21 „Wald” (Bateria 21 „Las”). Taka nazwa widnieje na mapie Twierdzy Przemyśl Spezial-Übersichts-Plan von Przemysl, Blatt 12 ŻURAWICA, skala 1:10000, z 1897 r. i w zestawieniu dzieł obronnych Twierdzy Przemyśl z 1901 r. W zestawieniu tym wymieniono uzbrojenie baterii – 2 działa 8 cm M.75 oraz załoga złożona z 16 artylerzystów. Dzieło było międzypolowym punktem oporu flankującym linie łączące poszczególne obiekty rdzenia oraz blokowanie doliny potoku Żurawianka. W kolejnym zestawieniu dzieł obronnych twierdzy z 1909 r. szaniec ze zmienioną nazwą Noyauzwischenwerk XVIIIc Wald był uzbrojony w 2 działa polowe 9 cm Feldkanone M.75/96. Prawdopodobnie podczas walk o Twierdzę Przemyśl w 1914 i 1915 r. bateria nie odegrała większej roli.

Po II wojnie światowej, w związku z budową parkingu, zlikwidowano poprzecznice i schrony pogotowia baterii.

Źródło: zabytek.pl