Ciemniak (2096 m n.p.m.)
Ciemniak (słow. Temniak, 2096 m n.p.m.) to najdalej na zachód wysunięty szczyt należący do masywu Czerwonych Wierchów w Tatrach Zachodnich, dlatego szczególnie ciekawa jest panorama w kierunku zachodnim, na Dolinę Kościeliską i Tatry Orawskie. Szlak czerwony wiedzie dalej granią główną na pozostałe szczyty Czerwonych Wierchów (przez Krzesanicę na Małołączniak i Kopę Kondracką).
Topografia
Znajduje się w grani głównej Tatr Zachodnich, pomiędzy niewielką Mułową Przełęczą (2067 m), oddzielającą go od Krzesanicy, a wybitną Tomanową Przełęczą (1686 m). Wierzchołek Ciemniaka to płaska i rozległa kopuła szczytowa, od której odbiegają cztery granie:
- we wschodnim kierunku przez Krzesanicę odcinek grani głównej,
- w południowym kierunku odcinek grani głównej poprzez Tomanowe Stoły do Tomanowej Przełęczy. Na Ciemniaku następuje załamanie głównej grani Tatr o 90°. W grani od wierzchołka znajdują się kolejno Wyżnia Mała Przełączka, Głazista Czubka, Mała Przełączka i Głazista Turnia,
- północno-zachodnia grań Ciemniaka oddzielająca Dolinę Kościeliską od Doliny Miętusiej. Najwyżej w grani tej znajduje się Twardy Grzbiet z Twardą Kopą, od wierzchołka Ciemniaka odgraniczoną Szerokim Siodłem,
- w zachodnim kierunku Wysoki Grzbiet.
Ciemniak wznosi się ponad dolinami: Kościeliską, Tomanową, Tomanową Liptowską, Miętusią i polodowcowym kotłem niewielkiej Doliny Mułowej, do której opadają strome, lecz nieduże urwiska. Nazwa szczytu pochodzi prawdopodobnie od tej właśnie doliny, zwanej dawniej przez pasterzy Doliną Ciemną.
Geologia
Ciemniak zbudowany jest z dolomitów z przeławiceniami wapieni wieku środkowotriasowego, tylko Twardy Grzbiet w górnej części północno-zachodniej grani przykryty jest twardymi skałami krystalicznymi. W stromym stoku zachodnim (od strony Doliny Kościeliskiej) znajdują się liczne skałki, tzw. Rzędy Tomanowe, poprzedzielane Czerwonymi Żlebkami. Te łączą się poniżej w Czerwony Żleb – jedyne północne odgałęzienie Doliny Tomanowej. W wapiennych skałach Ciemniaka znajdują się liczne jaskinie. Największe z nich to: Jaskinia Miętusia, Jaskinia Lodowa w Ciemniaku, Studnia w Kazalnicy Miętusiej, Szczelina w Ciemniaku, Jaskinia Wysoka za Siedmioma Progami. Pod samym szczytem znajduje się jaskinia Studzienka w Ciemniaku.
Flora
Już w połowie lata pędy rosnącego na Twardym Grzbiecie situ skuciny zaczynają brunatnieć, nadając szczytowi czerwone zabarwienie. Szczyt porasta bogata flora, występują tu zarówno rośliny podłoża wapiennego, jak i granitowego. Prof. Władysław Szafer tłumaczył to występowaniem tutaj granitowych żwirów powstałych z rozkładu dawnej pokrywy ze skał krystalicznych. Stwierdzono występowanie m.in. tak rzadkich gatunków roślin górskich, jak: naradka tępolistna, szarota Hoppego, bylica skalna, potrostek alpejski, rogownica szerokolistna, skalnica zwisła, głodek kutnerowaty, mietlica alpejska, sybaldia rozesłana, babka górska, turzyca czarna.
Źródło: wikipedia.pl
W XIX wieku Ciemniak nazywany był Czerwonym Wierchem Upłaziańskim. Dawniej cały jego północny grzbiet należał do Hali Upłaz i wypasany był aż pod sam wierzchołek. W XIX wieku w Czerwonym Żlebie i Czerwonych Żlebkach funkcjonowały kopalnie rudy żelaza.
Wejście na szczyt nie przedstawia żadnych trudności technicznych i wchodzono na niego od dawna. Pierwsze wejście zimowe miało miejsce w roku 1908. Ze szczytu Ciemniaka szczególnie dobre widoki na Dolinę Kościeliską i Tatry Zachodnie, widoczne jest też Jezioro Orawskie.
Źródło: wikipedia.pl
Szlaki turystyczne
- szlak turystyczny czerwony – odcinek czerwonego szlaku z Cudakowej Polany w Dolinie Kościeliskiej przez Adamicę, Polanę Upłaz, Chudą Przełączkę i Ciemniak na Kasprowy Wierch i dalej.
- Czas przejścia z Cudakowej Polany na Ciemniak: 3:25 h, ↓ 2:30 h
- Czas przejścia z Ciemniaka na Kasprowy Wierch: 3 h, z powrotem 2:55 h
- szlak turystyczny zielony – zielony przez Twardy Grzbiet, Chudą Przełączkę, Czerwony Żleb i Dolinę Tomanową do schroniska na Hali Ornak. Do Chudej Przełączki biegnie razem ze szlakiem czerwonym. Czas przejścia z Ciemniaka na Halę Ornak: 2:40 h, ↑ 3:40 h
Inne obiekty znajdujące się w:
Czerwone Wierchy
Inne obiekty znajdujące się w:
Tatry Zachodnie
- Błyszcz (2159 m n.p.m.)
- Bobrowiec (1665 m n.p.m.)
- Ciemniak (2096 m n.p.m.)
- Czerwone Wierchy
- Czubik (1845 m n.p.m.)
- Dolina Bystrej
- Dolina Chochołowska
- Dolina Gąsienicowa
- Dolina Goryczkowa
- Dolina Kondratowa
- Dolina Kościeliska
- Dolina Małego Szerokiego
- Dolina Małej Łąki
- Dolina Suchej Wody
- Giewont (1895 m n.p.m.)
- Grześ (1653 m n.p.m.)
- Jarząbczy Wierch (2137 m n.p.m.)
- Jaskinia Mylna
- Jaskinia Obłazkowa
- Jaskinia Raptawicka
- Jaskinia Smocza Jama w Wąwozie Kraków
- Jaskinia Wielka Śnieżna
- Jaskinie Pawlikowskiego
- Kalacka Kopa (1592 m n.p.m.)
- Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.)
- Kominiarski Wierch (1829 m n.p.m.)
- Kończysty Wierch (2002 m n.p.m.)
- Kondracka Przełęcz
- Kopa Kondracka (2005 m n.p.m.)
- Kopa Prawdy (2027 m n.p.m.)
- Krzesanica (2122 m n.p.m.)
- Łopata (1957 m n.p.m.)
- Małołączniak (2096 m n.p.m.)
- Myślenickie Turnie (1354 m n.p.m.)
- Ornak (1854 m n.p.m.)
- Rakoń (1879 m n.p.m.)
- Sarnia Skała (1378 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK "Murowaniec" na Hali Gąsienicowej
- Schronisko PTTK na Hali Kondratowej
- Schronisko PTTK na Hali Ornak
- Schronisko PTTK na Polanie Chochołowskiej
- Siwy Zwornik (1965 m n.p.m.)
- Smreczyński Staw
- Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.)
- Tatrzański Park Narodowy
- Trzydniowiański Wierch (1758 m n.p.m.)
- Twarda Kopa (2026 m n.p.m.)
- Wąwóz Kraków
- Wołowiec (2063 m n.p.m.)