Jaskinia Mylna

Do Jaskini Mylnej możemy dotrzeć z Kir drogą w górę Doliny Kościeliskiej do Polany Pisanej, stąd czerwonym szlakiem w prawo i stromo pod górę (podejście z dna Doliny Koscieliskiej zajmuje około 10 min, powrót tyle samo czasu).

Uwaga: Szlak znakowany na czerwono, który biegnie przez Jaskinię Mylną jest jednokierunkowy - wychodzimy otworem północnym Jaskini Mylnej, skąd prowadzi odrębne zejście do Doliny Koscieliskiej (też jednokierunkowe).

Trasa prowadząca do Jaskini Mylnej z parkingu u wylotu Doliny Kościeliskiej w Kirach

Jaskinia Mylna jest jedną z ciekawszych jaskiń tatrzańskich, którą można zwiedzać bez przewodnika. Dla turystów została udostępniona 300-metrowa trasa prowadząca z otworu południowego do północnego z trzema odgałęzieniami. Jest to poziomy ciąg korytarzy i niedużych komór, gdzieniegdzie specjalnie dla turystów poszerzonych, nadal jednak są to miejsca ciasne i mokre, z plecakiem trudne do pokonania, wymagające przemieszczania się w pozycji obniżonej, a nawet czołgania się. Na dnie spotyka się otoczaki – ślad po Kościeliskim Potoku, który w przeszłości wyżłobił tę jaskinię. W jaskini nie ma sztucznego oświetlenia, należy więc zabrać ze sobą swoje źródło światła (latarkę lub lepiej czołówkę). W lecie temperatura w jaskini oscyluje w granicach +5 °C. Zimą w części jaskini panują ujemne temperatury, co jest skutkiem wykonania sztucznego przekopu.

Uwaga: w przypadku uszkodzenia latarki istnieje możliwość pobłądzenia, w przeszłości zdarzało się to wielu turystom. Ze względu na to nie są wskazane samotne wejścia. W lipcu 1945 roku w labiryntach jej podziemnych korytarzy zabłądził i zmarł z wycieńczenia ksiądz pallotyn Józef Szykowski. Jego zwłoki znaleziono dopiero dwa lata później w odległym końcu korytarza, a wydobycie ciała było możliwe po uprzednim jego pocięciu na kawałki.

Pierwszą komorę, tzw. Obłazową Jamę (nie mylić z Jaskinią Obłazkową) można zwiedzić bez światła. Znajdują się w niej bowiem dwa okna skalne, tzw. Okna Pawlikowskiego, przez które widać m.in. Bystrą i Błyszcz. Z Obłazowej Jamy wchodzi się do korytarza, który po 10 metrach obniża się i prowadzi do Głównego Korytarza. Po 5 metrach szlak skręca w lewo i dochodzimy do rozgałęzienia. W lewo prowadzi ciąg nieudostępniony turystycznie (niżej opis III Okno), natomiast szlak prowadzi prosto i po 2 metrach dochodzi do następnego rozgałęzienia. W prawo skręca boczna odnoga szlaku do Wielkiej Izby. Jest to jedna z dwóch największych sal w jaskini. Ma rozmiary 5 × 16 metrów i wysokość do 10 metrów. Z sali odchodzi nieudostępniony turystycznie Korytarz Połączeniowy łączący Jaskinię Mylną z Jaskinią Raptawicką. Główny szlak wiedzie natomiast z rozgałęzienia prosto i po paru metrach dochodzi się do następnego rozgałęzienia. Prosto prowadzi szlak główny, natomiast w lewo odchodzi boczny szlak (czerwone trójkąty na białym tle). Wiedzie on korytarzem nazwanym Ulica Pawlikowskiego do sali Chóry (odchodzi z niej parę nieudostępnionych turystycznie korytarzy). Idąc dalej głównym szlakiem (korytarzem w kształcie szczeliny), dochodzi się do końca Głównego Korytarza. Szlak główny skręca w prawo do Białej Ulicy. Zaraz za zakrętem odchodzi boczny szlak (czerwone kółka na białym tle) do jednej z największych sal jaskini – Skośnej Komory. Szlak główny natomiast prowadzi Białą Ulicą (w prawo odchodzą nieudostępnione turystycznie ciągi łączące Jaskinię Mylną z Jaskinią Obłazkową) do korytarza nazwanego Wielkim Chodnikiem. W lewo Wielki Chodnik jest nieudostępniony turystycznie. Szlak prowadzi w prawo przez półkę w lewej ścianie, nad 3-metrową szczeliną. Przejście to na odcinku 20 metrów jest ubezpieczone łańcuchami. Zimą trawers nad szczeliną może być oblodzony, wtedy przejście jest bardzo śliskie i niebezpieczne, warto mieć raki lub antypoślizgowe nakładki na buty. Idąc dalej szlakiem, dochodzi się do rozgałęzienia. Odchodzi stąd parę nieudostępnionych turystycznie ciągów. Szlak prowadzi w prawo do niskiej Komory Końcowej, gdzie znajduje się przekopany otwór północny.

Nieudostępnione ciągi
III Okno. Z Głównego Korytarza niski korytarz skręca w lewo i prowadzi do rozgałęzienia. W lewo korytarz wiedzie do III Okna Pawlikowskiego, natomiast prosto do Chórów.

Wielki Komin. Od sali Chóry odchodzi Wielki Komin (13 metrów wysokości), od którego w górnej części odchodzą niewielkie korytarzyki. W prawo natomiast z sali biegnie korytarz, który przez pochylnię dochodzi do krętego meandra.

Ciągi ze Skośnej Komory. Odchodzą stąd dwa korytarze łączące się ze sobą i kończące się szczelinami.

Ciągi do Jędrusiowego Przełazu. Od Białej Ulicy odchodzi w prawo skomplikowany system niskich korytarzy i sal. Jeden z tych korytarzyków dochodzi do Jędrusiowego Przełazu łączącego Jaskinię Mylną z Jaskinią Obłazkową.

Wysoka Szczelina. Idąc w lewo Wielkim Chodnikiem, dochodzi się do pochylni i do jego najniższego punktu, w którym znajduje się prostopadła Wysoka Szczelina (kilkanaście metrów wysokości).

Przyroda
Szata naciekowa jest uboga. Kiedyś w jaskini można było obserwować spore ilości mleka wapiennego, o czym świadczą niektóre nazwy (Biała Ulica). Jednak na skutek ruchu turystycznego oraz odkopania otworu północnego (co wpłynęło na zmianę mikroklimatu) w głównym ciągu jaskini uległo ono zniszczeniu. Można je spotkać jeszcze w niektórych bocznych korytarzach.

Zimą w jaskini tworzą się liczne nacieki lodowe: kolumny, lodospady, polewy, stalaktyty i stalagmity lodowe.

Jaskinię zamieszkują nietoperze.

Źródło: wikipedia.pl

Jaskinia Mylna znana była od dawna góralom (otwory wejściowe są dobrze widoczne z drogi prowadzącej Doliną Kościeliską), którzy zaglądali do niej, ale nie zapuszczali się głębiej. Skomplikowany labirynt korytarzy miał być ponoć kryjówką Janosika. Po raz pierwszy jaskinię zbadał Jan Gwalbert Pawlikowski z przewodnikiem Maciejem Sieczką i opisał w 1885 r. Dotarli oni jednak tylko do części położonej za otworem południowym i spenetrowali 644 m korytarzy.

Jan Gwalbert Pawlikowski urodził się w Medyce w 1860 r. Był zapalonym taternikiem, speleologiem, czołowym działaczem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Propagował ideę utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jako pierwszy opisał wiele jaskiń w Dolinie Kościeliskiej. Zmarł we Lwowie w 1939 r. Jego grób znajduje się na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.

W 1886 r. wytyczono ścieżkę do Mylnej i poszerzono niektóre otwory, od tego czasu jaskinia stała się popularnym celem wycieczek. W 1934 r. Stefan Zwoliński i Jerzy Zachorski po rozkopaniu przejścia odkryli 476 m nieznanych korytarzy. W 1949 r. bracia Zwolińscy, działając z ramienia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, przebili się na powierzchnię i utworzyli sztuczny otwór północno-wschodni. W tym samym roku oznakowano przejście turystyczne przez jaskinię.

W1945 r. w Jaskini Mylnej pobłądził i zmarł z głodu ksiądz Józef Szyszkowski. Jego zwłoki odnalazł dwa lata później Krzysztof Kowalski.

Przygody turystów w Jaskini Mylnej opisuje w klasycznej powieści tatrzańskiej pt. ?Róża bez kolców" Zofia Urbanowska (pierwsze wydanie 1903 r.).

Badacz i odkrywca wielu jaskiń tatrzańskich Stefan Zwoliński dokładnie opisał Jaskinię Mylną, która podobnie jak Obłazkową, powstała na sieci szczelin, co: ?[...] w znacznie większej i rozleglejszej Jaskini Mylnej uwydatnia się pozornie zawiłą jej budową, gdyż krążące niegdyś wzdłuż tych szczelin wody miały możność wymywania sobie równocześnie kilku równolegle biegnących korytarzy, połączonych ze sobą wielokrotnymi przebiciami. Ten zawiły układ korytarzy skłonił Pawlikowskiego do nadania jaskini nazwy Mylnej [...]. I rzeczywiście układ korytarzy jest dość zagmatwany i dla jaskiniowego neofity może stanowić niełatwy labirynt" (S. Zwoliński, ?W podziemiach tatrzańskich", Warszawa 1987).

Jaskinia Mylna jest najdłuższą z trzech Jaskiń Pawlikowskiego położonych w Raptawickiej Turni (prócz niej są to Obłazkowa i Raptawicka). Niemal poziome korytarze zostały wyżłobione przez wody krasowe płynące pod ciśnieniem hydrostatycznym.

Zwiedzanie rozpoczyna się od południowego otworu, gdzie przez Obłazową Jamę dochodzi się do dwóch Okien Pawlikowskiego, z których roztacza się wspaniały widok na górne partie Doliny Kościeliskiej i główną grań tatrzańską. To jedyny fragment podziemnej trasy, który można obejrzeć bez własnego źródła światła. Niskie przejście prowadzi do ciemnego wnętrza jaskini. Po kilku metrach trasa rozgałęzia się. Za znakami - czerwonymi trójkątami i kółkami - można pójść w dwóch kierunkach.

Skręcając w prawo, dochodzi się do największej komory zwanej Wielką Izbą, zakończonej wysokim kominem, który przebija skały na wylot i dociera na powierzchnię.

Idąc w lewo tzw. Ulicą Pawlikowskiego, dociera się do sali o nazwie Chóry. W cieku płynącym dnem komory stwierdzono występowanie endemicznego skorupiaka - studniczka tatrzańskiego.

Studniczek tatrzański (łac. Niphargus tatrensis; niph oznacza śnieżnobiały, argus - pływający) to skorupiak osiągający długość około 15 mm. Jest reliktowym troglobiontem i charakteryzuje się brakiem pigmentu i oczu. Choć w nazwie ma przymiotnik ?tatrzański", występuje także w jaskiniach innych części Polski (np. w Smoczej Jamie w Krakowie).

Po zwiedzeniu obydwu odnóg należy wrócić do głównego ciągu jaskiniowego i udać się przez obniżenie do sali, z której szlak skręca w prawo w Białą Ulicę (nazwa nawiązuje do barwy mleka wapiennego niegdyś pokrywającego ściany). Ten dość ciasny fragment jaskini ma niski strop, dno pokrywają kałuże wody. Zaścielające korytarz żwiry i otoczaki to ślady działalności przepływającego tędy dawniej Potoku Kościeliskiego. Ulica doprowadza do północnych partii jaskini, które przed uprzystępnieniem (przebiciem sztucznego otworu) były bardzo rzadko odwiedzane. Warto zwrócić uwagę na odmienny charakter tej części podziemi - w wygładzonych przez wodę ścianach i stropie korytarzy widoczne są jamki wirowe (eworsyjne).

Trasa skręca w prawo, ale najpierw można odbić w lewo w duży korytarz prowadzący ku wąskiej szczelinie - miejsce to uchodzi za najładniejszą część Jaskini Mylnej (eksponowane przejście gzymsem skalnym jest zabezpieczone łańcuchem). Po powrocie pozostaje strawersować niezbyt głęboką szczelinę, przejść Komorę Końcową i wyjść na zewnątrz.

Jaskinia Mylna pozbawiona jest szaty naciekowej, pominąwszy nacieki lodowe.