Giewont (1895 m n.p.m.)

Giewont (1895 m n.p.m.) to jeden z najpopularniejszych masywó górskich w Tatrach Zachodnich, który składa się z trzech sąsiadujących ze sobą szczytów: Małego Giewontu (1728 m n.p.m.), Wielkiego Giewontu (1895 m n.p.m.) oraz Długiego Giewontu (1868 m n.p.m.). Jego główny wierzchołek, Wielki Giewont, jest zazwyczaj uznawany za najwyższy szczyt Tatr Zachodnich położony w całości na terenie Polski - choć wyższa jest Twarda Kopa w Czerwonych Wierchach, pomija się ją ze względu na niewielką wybitność.

Masyw Giewontu majestatycznie wznosi się nad Zakopanem, którego stał się symbolem. Jego charakterystyczny kształt przypomina śpiącego rycerza, dlatego zawsze działał na wyobraźnię mieszkańców, turystów, czy przyjeżdżających tu artystów.

Pomiędzy Małym a Wielkim Giewontem znajduje się Giewoncka Przełęcz (1709 m n.p.m.), z której opada cieszący się nienajlepszą sławą Żleb Kirkora. Natomiast pomiędzy Wielkim a Długim Giewontem znajduje się przełęcz Szczerba (1810 m n.p.m.), z której opada Żleb Szczerby. Grzbiet Długiego Giewontu ma około 1,3 kilometra długości i wraz z Małym Giewontem nie jest udostępniony dla turystycznych wędrówek.

Topografia
Masyw Giewontu położony jest między Doliną Bystrej, Doliną Kondratową, Doliną Małej Łąki i Doliną Strążyską. Góruje nad Zakopanem i jest z niego znakomicie widoczny. Od strony północnej Giewont jest stromy i trudno dostępny, zbocza południowe są łagodniejsze.

Szczyt znajduje się w północnej grani Kopy Kondrackiej. Masyw Giewontu złożony jest z trzech części: Wielkiego Giewontu (1895 m), Małego Giewontu (1739 m) i Długiego Giewontu (1868 m). Pomiędzy Wielkim a Małym Giewontem znajduje się Giewoncka Przełęcz (1709 m), z której opada cieszący się złą sławą (ponieważ zginęło w nim wielu turystów, którzy zboczyli ze szlaku celem skrócenia drogi powrotnej) Żleb Kirkora. Do roku 2003 zginęło w ten sposób ponad 20 turystów. Wielki Giewont ma północną ścianę o wysokości względnej około 600 m. W kierunku południowym zbocza Wielkiego Giewontu opadają do Kondrackiej Przełęczy. Długi Giewont ma ok. 1,3 km długości.

Między Wielkim a Długim Giewontem położona jest głęboka przełęcz zwana Szczerbą (1810 m), z której opada Żleb Szczerby. Na Wielkim Giewoncie znajduje się 15-metrowy żelazny krzyż na Giewoncie, obiekt pielgrzymek religijnych, ale również niebezpieczne miejsce w czasie burzy.

Geologia
Masyw Giewontu wchodzi w skład tzw. serii wierchowej utworzonej głównie przez skały parautochtoniczne. Sam masyw tworzą dwie płaszczowiny: niższa płaszczowina Czerwonych Wierchów i leżąca na niej płaszczowina Giewontu. Utwory płaszczowiny Czerwonych Wierchów występują tylko w dolnej partii Małego Giewontu, resztę masywu tworzy płaszczowina Giewontu.

Masyw Giewontu budują skały osadowe, przede wszystkim wapienie i dolomity triasu oraz wapienie jury i kredy, jedynie na Kondrackiej Przełęczy znajdują się skały metamorficzne – gnejsy i łupki biotytowe, będące zakończeniem dużej wyspy krystalicznej Goryczkowej, ciągnącej się od Kasprowego Wierchu. W kierunku od Kondrackiej Przełęczy odsłaniają się najpierw lądowe piaskowce z przeławiceniami mułowców i zlepieńców dolnego triasu. Odsłaniają się one w rejonie wyniesienia szczytu.

Powyżej położone są płytkomorskie dolomity najwyższej części dolnego triasu oraz płytkomorskie dolomity z przeławiceniami wapieni środkowego triasu (wyłącznie anizyk, bez wyższej części tego piętra). W porównaniu do dolomitów dolnotriasowych skały te cechują się grubszymi ławicami. Wierzchołkowe partie południowych stoków Giewontu budują wapienie środkowej jury, a sam wierzchołek i wyższą część północnych zboczy tworzą wapienie jury górnej. Niższe partie zboczy północnych tworzą wapienie kredowe z licznymi amonitami. Podobną budowę ma Mały Giewont. Wszystkie warstwy osadowe zapadają pod kątem 80° na północ.

Flora i fauna
Masyw Giewontu położony jest w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wapienne podłoże sprzyja występowaniu bogatej flory roślin wapieniolubnych. Stwierdzono występowanie rzadkich w Polsce roślin, jak: ostrołódka polna, rogownica szerokolistna, starzec pomarańczowy, szarota Hoppego, wierzba oszczepowata, jastrzębiec śląski, przymiotno węgierskie, podejźrzon rutolistny, potrostek alpejski (wszystkie z wyjątkiem starca i podejźrzona występują w Polsce tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach). W ścianach Giewontu przebywają w zimie kozice i jest to jedno z niewielu w polskich Tatrach miejsc, w których mogą przetrwać zimę.

Źródło: wikipedia.pl