Beskid Śląski










Beskid Śląski (cz. Slezské Beskydy, czasem również Těšínské Beskydy, 513.45) to pasmo górskie, stanowiące część Beskidów Zachodnich. Jest mezoregionem wchodzącym w skład prowincji Karpat Zachodnich. Najwyższymi szczytami Beskidu Śląskiego są Skrzyczne (1257 m) i Barania Góra (1215 m), natomiast dla części czeskiej Czantoria Wielka (995 m). Beskid Śląski to od wielu już lat kierunek całorocznej turystyki i rekreacji nie tylko dla mieszkańców województwa śląskiego. Głównym celem przyjazdów w Beskidy jest turystyka górska – latem i narciarska – zimą.
Najważniejsze miejscowości turystyczne w okolicy to: Bielsko-Biała, Brenna, Istebna, Szczyrk, Ustroń i Wisła. W Ustroniu rozpoczyna się trasa Głównego Szlaku Beskidzkiego: Ustroń – Wołosate (Bieszczady). Dawniej podstawowym źródłem utrzymania było pasterstwo, a dokładniej szałaśnictwo, dziś jednak miejscowa ludność jest nastawiona na wykorzystywanie turystycznych, uzdrowiskowych i wypoczynkowych walorów swojej małej ojczyzny. Wyjątkiem są miejscowości Trójwsi Beskidzkiej, gdzie owce powróciły na hale. Beskid Śląski posiada dużą sieć szlaków i ścieżek znakowanych, udogodnienia w postaci wyciągów i kolejek linowych oraz świetną bazę noclegową i gastronomiczną. Każdy więc może wycieczki zaplanować po swojemu.
Beskid Śląski graniczy z Beskidem Morawsko-Śląskim na zachodzie, Beskidem Żywieckim na południowym wschodzie, Kotliną Żywiecką na wschodzie, Beskidem Małym na północnym wschodzie i Pogórzem Śląskim na północy.
Do 1968 roku góry leżące na zachód od rzeki Olzy zaliczano do Beskidu Śląskiego, potem zaś wyodrębniono je jako Beskid Morawsko-Śląski. Granicą pomiędzy Beskidem Śląskim a Morawsko-Śląskim jest Przełęcz Jabłonkowska oraz doliny spływającego spod przełęczy na północ potoku Osetnica (czes. Ošetnice) i rzeki Olzy.
Na terenie Słowacji granicą między Beskidem Śląskim a Beskidem Żywieckim (w nomenklaturze słowackiej: Beskidami Kisuckimi) jest spływająca spod Przełęczy Zwardońskiej Skaliczanka (Skaliťanka), w dolnym biegu nosząca nazwę Čierňanki.
Na terenie Polski granicą pomiędzy Beskidem Śląskim a Beskidem Żywieckim jest Przełęcz Zwardońska, potok Czerna, a następnie Soła. Granicą pomiędzy Beskidem Śląskim a Beskidem Małym jest Brama Wilkowicka, a dalej na północy rzeka Biała. Pomiędzy Bramą Wilkowicką a doliną Soły poniżej Węgierskiej Górki Beskid Śląski sąsiaduje od wschodu z Kotliną Żywiecką.
Biorąc pod uwagę krainy historyczne, większa część Beskidu Śląskiego (części zachodnia, centralna i północna) wchodzi w obszar Śląska Cieszyńskiego. Części wschodnia i południowo-wschodnia to tereny Małopolski (a konkretniej tzw. ziemi żywieckiej lub Żywiecczyzny). Zupełnie niewielki fragment południowy (na południe od głównego wododziału karpackiego) wchodził w skład tzw. ziemi czadeckiej.
W nowej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski wyłączono z Beskidu Śląskiego region Międzygórza Jabłonkowsko-Koniakowskiego.
Beskid Śląski składa się z dwóch rozciągniętych południkowo pasm górskich, rozdzielonych doliną rzeki Wisły. Na zachodzie znajduje się Pasmo Stożka i Czantorii, natomiast na wschodzie Pasmo Wiślańskie, dzielone na kilka innych pasm i grup górskich:
- Pasmo Stożka i Czantorii, nazywane również Pasmem Czantorii,
- Pasmo Wiślańskie:
- Pasmo Baraniej Góry i Skrzycznego, biegnące od doliny Wisły w Szczyrku na południe, po szczyt Karolówkę, na zachodzie po Przełęcz Salmopolską;
- niski grzbiet między szczytem Karolówka a przełęczą Kubalonka. Jest on łącznikiem między Pasmem Baraniej Góry i Skrzycznego a Pasmem Stożka i Czantorii;
- Pasmo Równicy odbiegające od Przełęczy Salmopolskiej na południowy zachód;
- Beskid Węgierski odbiegający na północ od Przełęczy Salmopolskiej. Jest łącznikiem między Pasmem Baraniej Góry a Grupą Klimczoka i Szyndzielni;
- Pasmo Klimczoka i Szyndzielni;
- Pasmo Błatniej odgałęziające się na Trzech Kopcach od Grupy Klimczoka i Szyndzielni.
Źródło: wikipedia.pl / slaskie.travel
Beskid Śląski, podobnie jak całe Beskidy Zachodnie charakteryzuje się opadami wynoszącymi od 800 do 1200 mm rocznie i dużym zaśnieżeniem w miesiącach zimowych. Największy wpływ na kształtowanie się pogody wywierają masy powietrza polarno-morskiego z przeważającym wiatrem zachodnim.
Temperatura powietrza obniża się wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. stopniowo ku południowemu wschodowi. Średnia roczna temperatura waha się od 5,4 C w partiach grzbietowych do 8,5 C w dolinie rzeki Olzy. Najchłodniejszym miesiącem jest styczeń, natomiast najcieplejszym jest lipiec. Istotnym czynnikiem klimatycznym jest silny wiatr, który jest łagodzony przez otaczające góry. W porze wiosny i jesieni wieje tu wiatr halny. W partiach szczytowych Baraniej Góry, Równicy i Czantorii przeważają wiatry zachodnie i północno-zachodnie.
W okolicy Istebnej wiatrów zachodnich jest mniej, dlatego też notuje się tu mniejszą ilość opadów atmosferycznych. Strefa maksymalnej ilości opadów leży na wysokości 1400–1500 m n.p.m. Wyższe partie, ponad 1000 m n.p.m. notują mniejszą liczbę dni z deszczem, opad spada tu w większej ilości jednorazowo, natomiast w niższych partiach liczba dni z deszczem jest większa. W zimie zachmurzenie jest podobne do zachmurzeń w innych partiach gór i podobnie jak w innych częściach gór, zima jest tu łagodniejsza niż na nizinach w następstwie inwersji temperatury. Dzięki czystemu górskiemu powietrzu, dużemu nasłonecznieniu i dobrej wilgotności powietrza, klimat Beskidu Śląskiego sprzyja rekonwalescencji po chorobach dróg oddechowych i serca, a także łagodzi choroby nerwowe.
Źródło: wikipedia.pl
Beskid Śląski zbudowany jest z masywnych piaskowców godulskich i istebniańskich. W części południowej góry zbudowane są z fliszu magurskiego. Występują tu złoża mineralne: piaskowce, wapienie i kruszywa naturalne. Duże znaczenie mają piaskowce godulskie, które występują tu w dwóch rodzajach: godulskie środkowe (wydobywane w dwóch kamieniołomach w Brennej) oraz godulskie dolne (wydobywane w kamieniołomie w Wiśle). Znajdują się tu również źródła wód mineralnych.
Charakterystyczne dla Beskidu Śląskiego jest występowanie stosunkowo licznych i miejscami dość rozbudowanych wychodni skalnych, a także największa na terenie polskich Beskidów koncentracja jaskiń, wśród których znajdują się m.in. dwie największe jaskinie polskiego fliszu karpackiego (Jaskinia Wiślańska – długość korytarzy 2275 m oraz Jaskinia Miecharska – długość korytarzy 1838 m). Według stanu na 31 sierpnia 2014 r. w polskim Beskidzie Śląskim było 415 jaskiń i schronisk skalnych o łącznej długości korytarzy 12 275,6 m. W dalszym ciągu są jednak odkrywane kolejne jaskinie, a w wielu dawniej znanych odkrywane są nowe partie. Według stanu na dzień 31 lipca 2017 r. w polskiej części Beskidu Śląskiego znanych było 526 jaskiń i schronisk skalnych o łącznej długości korytarzy 14 756 m. Dziewięć najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych znajduje się w Beskidzie Śląskim.
Źródło: wikipedia.pl
Schroniska i chatki studenckie w Beskidzie Śląskim:
- Schronisko PTTK na Błatniej (891 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK na Klimczoku (1034 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK Przysłop pod Baranią Górą (900 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK na Równicy (785 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK na Skrzycznem (1250 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK na Stożku (979 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK na Szyndzielni (1001 m n.p.m.)
- Schronisko na Koziej Górze (686 m n.p.m.)
- Schronisko na Dębowcu (526 m n.p.m.)
- Schronisko na Soszowie Wielkim (792 m n.p.m.)
- Schronisko na Stecówce (760 m n.p.m.)
- Schronisko „Chata wuja Toma” na przełęczy Karkoszczonka (736 m n.p.m.)
- Telesforówka na Trzech Kopcach Wiślańskich (810 m n.p.m.)
- Chatka AKT na Pietraszonce (ok. 800 m n.p.m.)
Źródło: wikipedia.pl
Do obiektu przynależą:
- Amfiteatr Skalite w Szczyrku
- Barania Góra (1215 m n.p.m.)
- Baseny w Hotelu Kotarz w Brennej
- Beskid (825 m n.p.m.)
- Beskidzki Dom Zielin „Przytulia” w Brennej
- Bike Park Skolnity w Wiśle
- Błatnia (917 m n. p. m.)
- Borowina (718 m n.p.m.)
- Bulwary nad Żylicą w Szczyrku
- Bulwary wiślane w Ustroniu
- Centralny Ośrodek Sportu w Szczyrku
- Chata Grabowa w Brennej
- Chatka AKT na Pietraszonce w Istebnej
- Chlebowa Chata w Górkach Małych
- Cieślar (920 m n.p.m.)
- Czupel (882 m n.p.m.)
- Dawne schronisko PTTK na Równicy
- Dawny Dom Wycieczkowy PTTK "Nad Zaporą" w Wiśle-Czarnem
- Dolina Białej Wisełki
- Dolina Czarnej Wisełki
- Dolina potoku Jasionka
- Dolina Szerokiego Potoku w Jaworzu
- Dolina Wapienicy
- Dorkowa Skała
- Drewniana kaplica Konarzewskich na Buczniku w Istebnej
- Drewniana kaplica św. Jadwigi Śląskiej na Zadnim Groniu (Wisła)
- Drewniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Istebnej
- Drewniany kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Szczyrku
- Drewniany kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Wiśle
- Dworek myśliwski "Konczakówka" w Brennej
- Dziki Wodospad w Brennej Hołcynie
- Enklawa Budownictwa Drewnianego w Wiśle
- Gawlasi (1077 m n.p.m.)
- Góra Matyska (609 m n.p.m.)
- Góra Tuł (621 m n.p.m.)
- Górski Park Równica w Ustroniu
- Jaskinia Lodowa w Szczyrku
- Jaskinia Malinowska
- Jaskinia w Trzech Kopcach
- Jezioro Czerniańskie
- Karczma "Soszów" w Wiśle
- Kaskady Rodła w Wiśle
- Kiczory (990 m n.p.m.)
- Klimczok (1117 m. n.p.m.)
- Kobyla (802 m n.p.m.)
- Kolej krzesełkowa "Skrzyczne I Szczyrk-Jaworzyna" - stacja dolna
- Kolej krzesełkowa "Skrzyczne I Szczyrk-Jaworzyna" - stacja górna
- Kolej krzesełkowa "Skrzyczne II Jaworzyna-Skrzyczne" - stacja dolna
- Kolej krzesełkowa "Skrzyczne II Jaworzyna-Skrzyczne" - stacja górna
- Kolej linowa "Czantoria" - stacja dolna
- Kolej linowa "Czantoria" - stacja górna
- Kolej Linowa "Szyndzielnia" - stacja dolna
- Kolej Linowa "Szyndzielnia" - stacja górna
- Kompleks Zagroń w Istebnej
- Kościół pw. św. Klemensa w Ustroniu
- Kotarz (974 m n.p.m.) w Beskidzie Śląskim
- Kozia Góra (683 m n.p.m.) w Beskidzie Śląskim
- Leśny Park Niespodzianek w Ustroniu
- Lipowski Groń (743 m n.p.m.)
- Magura (1109 m. n.p.m.) w Beskidzie Śląskim
- Malinów (1115 m n.p.m.)
- Malinowska Skała (1152 m n.p.m.)
- Mała Czantoria (864 m n.p.m.)
- Małe Skrzyczne (1211 m n.p.m.)
- Mini-wieża widokowa na Kubalonce
- Mini-wieża widokowa na Szarculi (pod Dorkową Skałą)
- Muzeum motocykli „Rdzawe diamenty” w Ustroniu
- Muzeum Ustrońskie w Ustroniu
- Ochorowiczówka - Muzeum Magicznego Realizmu
- Orłowa (813 m n. p. m.)
- Ośrodek narciarski "Czantoria" w Ustroniu
- Ośrodek narciarski "Nowa Osada" w Wiśle
- Ośrodek narciarski "Stożek" w Wiśle
- Ośrodek narciarski Szczyrk Mountain Resort - Czyrna
- Ośrodek narciarski Szczyrk Mountain Resort - Solisko
- Palenica (688 m n.p.m.) w Beskidzie Śląskim
- Palenica (672 m n.p.m.)
- Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego
- Park Turystyki w Brennej
- Park wodny "Baseny Wisła" w Wiśle
- Park wodny "Tropikana" w Wiśle
- Park Zdrojowy w Ustroniu
- Pijalnia Wód Mineralnych w Ustroniu
- Plac św. Jakuba
- Platforma widokowa na Skrzycznem
- Platforma widokowa przy Jeziorze Czerniańskim
- Potok Biała Wisełka
- Potok Czarna Wisełka
- Pozycja "Węgierska Górka" - Fort "Waligóra"
- Pozycja "Węgierska Górka" - Fort "Włóczęga"
- Promenada nadrzeczna w Wiśle
- Punkt widokowy "Cieńków" w Wiśle
- Rezerwat przyrody "Wisła" w Wiśle
- Rezerwat przyrody „Kuźnie”
- Rezerwat przyrody „Stok Szyndzielni”
- Rezerwat przyrody „Zadni Gaj” w Cisownicy
- Rezerwat przyrody Barania Góra
- Rezerwat przyrody Czantoria
- Rezerwat przyrody Jaworzyna
- Równiański Wierch (1161 m n.p.m.)
- Równica (885 m n.p.m.)
- Rynek w Ustroniu
- Rzeka Wisła w Ustroniu
- Schronisko "Soszów" w Wiśle
- Schronisko "Stefanka" na Koziej Górze
- Schronisko górskie „Dębowiec” w Bielsku-Białej
- Schronisko na "Stecówce" w Istebnej
- Schronisko PTTK Klimczok
- Schronisko PTTK na Błatniej
- Schronisko PTTK na Szyndzielni
- Schronisko PTTK Przysłop pod Baranią Górą
- Schronisko PTTK Skrzyczne
- Schronisko PTTK Stożek (957 m n.p.m.)
- Skocznia narciarska im. Adama Małysza w Wiśle Malince
- Skocznie narciarskie Wisła Centrum
- Skrzyczne (1257 m n.p.m.)
- Stacja narciarska "Cieńków" w Wiśle
- Stacja narciarska "Klepki" w Wiśle
- Stacja narciarska "Skolnity" w Wiśle
- Stacja narciarska "Soszów" w Wiśle
- Stacja narciarska "STOK" w Wiśle
- Stacja narciarska Beskid Sport Arena w Szczyrku
- Stacja Turystyczna "Światowid" w Wiśle
- Stara Karczma w Szczyrku
- Stara Karczma w Wiśle
- Stara zagroda "Chata Wuja Toma" w Szczyrku
- Stary Groń (798 m n.p.m.)
- Stołów (1035 m. n.p.m.)
- Stożek Mały (843 m n.p.m.)
- Stożek Wielki (979 m n.p.m.)
- Szarcula (803 m n.p.m.)
- Szyndzielnia (1028 m. n.p.m.)
- Taras widokowy Poniwiec
- Tor saneczkowy Czantoria
- Tor saneczkowy na Równicy w Ustroniu
- Trzy Kopce (1082 m n.p.m.)
- Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m.)
- Układ urbanistyczny Wisły
- Uzdrowisko Ustroń
- Wiadukt kolejowy w Łabajowie (Wisła Głębce)
- Wielka Cisowa (878 m n.p.m.)
- Wielka Czantoria (995 m n.p.m.)
- Wierch Wisełka (1197 m n.p.m.)
- Wieża widokowa na Baraniej Górze
- Wieża widokowa na Starym Groniu
- Wieża widokowa na Szyndzielni
- Wodsopad na Wapienicy
- Wychodnia skalna na Malinowskiej Skale
- Wyciąg "Poniwiec Mała Czantoria" w Ustroniu
- Wysokie (756 m n.p.m.)
- Zameczek Prezydenta RP na Zadnim Groniu w Wiśle
- Zamek Dolny w Wiśle
- Zapora na Jeziorze Czerniańskim
- Zbiornik retencyjny "Gańczorka"
- Zbiornik Wapienica
- Zespół skoczni narciarskich "Skalite" w Szczyrku
- Zielony Kopiec (1152m n.p.m.)
- Źródełko w Podlesiu
- Źródła Białej Wisełki
- Źródła Czarnej Wisełki
- Źródło Karola w Ustroniu
- Źródło Malinki w Wiśle
- Źródło Olzy
- Źródło pod Szyndzielnią
- Źródło Żelaziste w Ustroniu