Pozycja "Węgierska Górka" - Fort "Włóczęga"

Data powstania obiektu: lipiec-sierpień 1939 r.

Jednokondygnacyjny schron bojowy „Włóczęga” dla armaty ppanc. i broni maszynowej o odporności D. Wybudowany na wschodnich zboczach góry Glinne, na lewym brzegu rzeki Soły (868 m n.p.m.), około 100 metrów na południe od „Waligóry”. Przed wybuchem wojny systemem okopów został połączony z tradytorem.

Wnętrze schronu składało się z dwóch izb bojowych (armaty ppanc. i ckm), szybu kopuły pancernej, wewnętrznej śluzy powietrznej łączącej część bojową z częścią socjalną, izby dowódcy, dwóch izb załogi, ubikacji, śluzy i załamanego przedsionka wejściowego. Część techniczna schronu składała się pomieszczenia akumulatorni z wyjściem awaryjnym, izby filtra przeciw kurzowego i maszynowni. Załogę schronu stanowił 1 oficer, 3 podoficerów i 13 szeregowych.

Przebieg walk
Walka trwała przez cała noc z 2 na 3 września. Do załogi nie dotarł rozkaz o wycofaniu się, stąd stawiała mężny opór aż do wyczerpania zapasów amunicji. Kres obrony nastąpił 3 września w godzinach rannych po wyczerpaniu wszystkich możliwości i środków obrony. Kapitulacja nastąpiła o godz. 8:30 rano, 3 września. Upadek „Włóczęgi” przypieczętował los załogi „Wędrowca”, gdyż powstały na przedpolu martwe pola, nie ostrzeliwane ze schronu kpt. T. Semika. W trakcie walk „Włóczęga” był zalany wodą gruntową. Nie dość, że załoga musiała walczyć przy słabym świetle lamp, latarek, a później w ciemnościach to jeszcze brodząc w wodzie. W trakcie bohaterskiej obrony zdarzył się też niemiły wypadek: żołnierz KOP Edmund Staruch w trakcie obrony namawiał kolegów do poddania się, chwaląc ustrój III Rzeszy i bezsensowność umierania za II Rzeczpospolitą. Skarcony przez dowódcę ppor. Małkowskiego został zamknięty w jednym z pomieszczeń pod strażą kpr. Wiśniewskiego. Po poddaniu ostrogu, kiedy załoga opuszczała schron Edmund Staruch zastrzelił z karabinu na oczach towarzyszy kpr. Wiśniewskiego.

W czasie walk obiekt został lekko uszkodzony, został zniszczony w czasie kręcenia przez Niemców filmu propagandowego, kiedy to ściana ze strzelnicami została silnie ostrzelana. Po zrealizowaniu zdjęć, zdemontowano całe uzbrojenie i wyposażenie schronu. W latach 50. obiekt został scedowany obecnemu właścicielowi jako rekompensata i pod koniec lat 70. wybudowano na nim dom.

Załoga

  • dowódca: ppor. Marian Małkowski
  • zastępca dowódcy: kpr. Franciszek Tomaszek
  • kpr. Bolesław Wiśniewski, kpr. Jan Siwy, st. strz. Jan Sprycha, strz. Kliszcz Wacław, strz. Bolesław Zieliński, strz. Antoni Michalski, strz. Jan Tlałka, strz. Jan Ścirka,
  • strz. Alojzy Nosalik, strz. Jan Włodarczyk, strz. Edmund Staruch (żołnierz KOP, zabójca kpr. B. Wiśniewskiego); nazwisk pozostałych 4 strzelców nie ustalono.

Uzbrojenie

  • 1 działko przeciwpancerne 37mm, Bofors wz.38
  • kopuła pancerna: nie zamontowano
  • 2 x ckm wz.30
  • 1 rkm wz.28
  • reflektor: nie zamontowano
  • 2 x wyrzutnie rakiet oświetlających
  • 1 zrzutnia granatów
  • 2 x stanowiska do łączności optycznej

 

Znajdując się w centrum Węgierskiej Górki kierujemy się ul. Zieloną w kierunku Zwardonia. Po pokonaniu mostu na rzece Żabnica, skręcamy w prawo ul. Kazimierza Czarkowskiego i po przejściu przez Sołę skręcamy w prawo ul. Trakt Cesarski. Idziemy Traktem Cesarskim około 400 m, po czym skręcamy w lewo pod górę (czerwony szlak). Po przejściu około 300 m z lewej strony znajdziemy fort "Waligóra". Idąc w dół od fortu Waligóra (około 300 m) odnajdziemy duży, biały dom jednorodzinny z czerwonym dachem. Dom ten został postawiony na forcie "Włóczęga". Widoczne są fundamenty domu, które w rzeczywistości są fortem "Włóczęga".

Fort ten znajduje się na prywatnej posesji i jego zwiedzanie jest właściwie niemożliwe.

Źródło: wikipedia.pl

W dniu 29 sierpnia 1939 roku załoga fortu przystępuje do prac przygotowujących schron do obrony. Rozebrane zostaje ogrodzenie otaczające plac budowy, ziemią obsypana zostaje ściana czołowa, natomiast na stropie w miejscu brakującej kopuły pancernej, ułożone zostają worki z piaskiem.

1 września dostarczono do fortu amunicję (24 pociski do armaty ppanc. oraz 40 granatów ręcznych). Drugiego września fort ?Włóczęga? walczy z nieprzyjacielem wraz z 2 kompanią batalionu KOP "Berezwecz", natomiast od godzin wieczornych walczy na prawym skrzydle samotnie, gdyż nie dociera do fortu rozkaz o ewakuacji i odwrocie.

Nad ranem 3 września fort zostaje zaatakowany przez artylerię ogniem na wprost oraz przez niemieckich saperów, którzy wrzucili do wnęki po brakującej kopule pancernej, wiązki granatów i ładunki wybuchowe. O 8.30 ppor. Małkowski, dowódca fortu, poddaje fort. Po wyjściu załogi na zewnątrz kpr. Bolesław Wiśniewski zostaje zastrzelony przez szer. Edmunda Strauch, który w czasie obrony namawiał załogę do poddania się i został przez to aresztowany przez dowódcę (pilnował go właśnie kpr. Bolesław Wiśniewski).

Załoga fortu: kpr. Tomaszek Franciszek, kpr. Siwy Jan, kpr. Wiśniewski Bolesław, st. szer. Sprycha Jan, szer. Liszcz Wacław, szer. Michalski Antoni, szer. Nosalik Alojzy, szer. Scirka Jan, szer. Tlałka Jan, szer. Włodarczyk Jan, szer. Zieliński Bolesław, szer. Strauch Edmund.

Źródło: Suchanek S., "Forty Węgierskiej Górki", Węgierska Górka 2009

Zaktualizowano 6 miesięcy temu

Dane teleadresowe

Trakt Cesarski 36
34-350 Węgierska Górka
place
49.603661, 19.104698Skopiowano do schowka
N49º36'13.18", E19º6'16.913"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Ruina/pozostałości
Miejsce/obiekt znajdujące się obecnie w stanie ruiny lub z którego pozostały jedynie niewielkie ślady świadczące o jego dawnym istnieniu.
Niedostępny
Miejsce/obiekt niedostępne na co dzień do zwiedzania (np. znajdujące się na posesji prywatnej).
Tylko z zewnątrz
Obiekt dostępny do zwiedzenia tylko z zewnątrz.
Beskid Żywiecko-Kysucki

Inne w kategorii: Militaria To najbliższe atrakcje w tej samej kategorii.

Najbliższe atrakcje W najbliższej okolicy znajduje się wiele ciekawych atrakcji. Oto niektóre z nich.

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.