Rezerwat przyrody Barania Góra
Rezerwat przyrody "Barania Góra" to leśny rezerwat utworzony celem zachowania w stanie naturalnym, ze względów naukowych i społeczno-kulturowych, obszarów leśnych na Baraniej Górze, skąd bierze początek Wisła. W północnej części rezerwatu drzewostany wywrócone przez wiatr i uszkodzone przez owady pozostawiono celu obserwacji naturalnych procesów przyrody. Powierzchnia rezerwatu wynosi obecnie 379,85 ha (akt powołujący podawał 380,72 ha). Obszar rezerwatu podlega ochronie ścisłej.
Rezerwat przyrody "Barania Góra" położony jest w granicach miasta Wisła w województwie śląskim i ciągnie się szerokim pasem po zachodniej stronie głównego grzbietu Beskidu Śląskiego, sięgając aż po sam szczyt Baraniej Góry (1220 m n.p.m.). Obejmuje oddziały leśne Nadleśnictwa Wisła.
Obszar rezerwatu leży w mezoregionie Beskidu Śląskiego, na zachodnich stokach masywu Baraniej Góry, w przedziale wysokości od 840 do 1220 m n.p.m. Znajduje się w całości w dorzeczu rzeki Wisły, obejmując w szczególności obszary źródliskowe dwóch głównych cieków źródłowych „królowej polskich rzek”: Czarnej i Białej Wisełki.
Rezerwat leży w granicach Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego.
Rezerwat posiada klimat górski, jednak stosunkowo łagodny w porównaniu z dalej na wschód położonymi pasmami Beskidów o zbliżonej wysokości. Obszar ten leży bowiem na styku wpływów oceanicznych i kontynentalnych i przez 2/3 roku cyrkulacja polarno-morska przeważa tu nad kontynentalną. Teren rezerwatu należy do najbardziej deszczowych w kraju: opady wynoszą tu od 1100 do 1700 mm rocznie, podczas gdy w Polsce niżowej od 500 do 600 mm rocznie. Znaczna część opadów występuje w postaci śniegu. Częste są wiatry typu fenowego, zwane popularnie „halnymi”, wyrządzające znaczne szkody w drzewostanach. W partiach szczytowych grubość pokrywy śniegowej często przekracza 2 metry, a czas jej zalegania sięga 140 dni. Okres wegetacyjny trwa w niższych partiach rezerwatu ok. 200 dni, a w wyższych skraca się do niespełna 150 dni.
Rezerwat przyrody "Barania Góa" utworzony został zarządzeniem Ministra Leśnictwa z dnia 5 listopada 1953 r. (M.P. z 1953 r. nr 107, poz. 1436), z późniejszymi zmianami określonymi zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 3 maja 1965 r. (M.P. z 1965 r. nr 26, poz. 131).
Źródło: wikipedia.pl
Podłoże geologiczne w tej części Beskidów tworzą skały, powstałe w późnej kredzie i wczesnym trzeciorzędzie. Są to skały osadowe pochodzenia mechanicznego, obejmowane wspólną nazwą fliszu karpackiego. Na terenie rezerwatu są to gruboławicowe, żelaziste piaskowce, poprzecinane różnej grubości warstwami łupków i mułowców, zaliczane do tzw. warstw istebniańskich. Wytworzyły się na nich gleby brunatne (ok. 60% powierzchni) i bielicowe (ok. 35% powierzchni), głównie szkieletowe i gruboziarniste, należące do początkowego stadium rozwojowego.
Źródło: wikipedia.pl
Prawie całą powierzchnię rezerwatu zajmują zbiorowiska leśne. Wiek drzew waha się od 70 do 200 lat, a znaczne fragmenty lasu zachowały wszystkie cechy drzewostanów pierwotnych. Najwyżej położoną część pokrywa acydofilna zachodniokarpacka świerczyna górnoreglowa, zróżnicowana na dwa główne podzespoły. W partiach grzbietowych i na słabo nachylonych stokach występuje podzespół trzcinnikowy Plagiothecio-Piceetum tatricum calamagrostietosum villosae. Warstwę drzew o stosunkowo niewielkim zwarciu, wynoszącym od 50 do 70%, tworzy tu wyłącznie świerk. W warstwie krzewów oprócz podrostu świerka występuje pojedynczo jarząb pospolity (jarzębina). W runie dominują trzcinnik owłosiony i borówka czarna. W warstwie mszystej licznie występują płaszczeniec fałdowany i torfowce. Na stromych, skalistych i wilgotnych stokach występuje podzespół paprociowy Plagiothecio-Piceetum tatricum athyrietosum alpestris. Zwarcie warstwy drzew spada tu do 30%, a w warstwie runa dominują paprocie: wietlica alpejska i nerecznica górska. Słabiej rozwiniętą warstwę mszystą budują mchy: płaszczeniec fałdowany i merzyk.
Na szczycie podjęto w latach trzydziestych ubiegłego wieku próbę introdukcji kosodrzewiny (Pinus mugo Turra) i limby (Pinus cembra L.). Trudne warunki konkurencji ze świerkiem przetrwała tylko limba, której zachowały się tylko dwa okazy na grzbiecie, tuż na północ od szczytu.
Z rzadkich w Polsce gatunków w rezerwacie rośnie tocja karpacka.
W niższych położeniach pojawia się dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy Abieti-Piceetum montanum. W drzewostanie obok świerka, osiągającego tu imponujące rozmiary, pojawia się jodła i buk. W runie powszechnie występują: szczawik zajęczy, borówka czarna, śmiałek pogięty, jeżyna gruczołowata oraz paprocie: wietlica samicza i nerecznica szerokolistna.
Źródło: wikipedia.pl
Historia ochrony lasów baraniogórskich sięga drugiej połowy XIX w., kiedy to ich właściciele, cieszyńscy Habsburgowie, zaczęli tu przyjeżdżać wraz z zapraszanymi gośćmi na coroczne polowania na głuszce. W celu właściwego zarządzania tutejszymi rewirami sprowadzili oni leśniczych ze Styrii i Karyntii, którzy dbali także, aby nikt nie zakłócał spokoju tym ptakom. Gdy po zakończeniu I wojny światowej w 1922 r. zaczęło funkcjonować autonomiczne województwo śląskie, związani ze Śląskiem przyrodnicy zwrócili uwagę na wyjątkowe walory przyrodnicze Baraniej Góry.
Jako pierwszy pisał już o tym w 1923 r. na łamach „Dziennika Cieszyńskiego” Kazimierz Simm, wówczas profesor zoologii w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie oraz przewodniczący Komisji Ochrony Przyrody cieszyńskiego Oddziału PTT „Beskid Śląski”. Tematowi ochrony przyrody Baraniej Góry poświęcił on m.in. artykuł pt. „Barania Góra (projekt rezerwatu)”, zamieszczony w 2. Roczniku Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika (1929). Na walory przyrodnicze Baraniej Góry zwracał też uwagę Andrzej Czudek, kierujący od 1929 r. referatem ochrony przyrody w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach, w pracy pt. „Osobliwości i zabytki przyrody województwa śląskiego” wydanej nakładem Państwowej Rady Ochrony Przyrody (1929). Konkretny projekt rezerwatu przedstawił Marian Koczwara, pracownik Muzeum Śląskiego w Katowicach, publikując w 1931 r. w wydawnictwie tegoż Muzeum rozprawę pt. „Barania Góra jako rezerwat przyrodniczy” (1931).
Głównie dzięki działaniom wymienionych wyżej osób jeszcze przed ogłoszeniem polskiej „Ustawy z dnia 10 marca 1934 roku o ochronie przyrody” Naczelna Dyrekcja Lasów Państwowych utworzyła na Baraniej Górze rezerwat częściowy o powierzchni 388 ha. W bardzo podobnych granicach został powołany obecnie funkcjonujący rezerwat.
Źródło: wikipedia.pl
Inne obiekty znajdujące się w:
Barania Góra (1215 m n.p.m.)
- Rezerwat przyrody Barania Góra
- Tablica upamiętniająca polskich partyzantów na Baraniej Górze
- Wieża widokowa na Baraniej Górze
