Drewniany kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Wiśle

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny w Połomi zbudowano w 1575 r. na miejscu starszego, wzmiankowanego już w 1447 r. Świątynia zawaliła się w 1969 r. Całkowitemu zniszczeniu uległa wówczas nawa, prezbiterium rozebrano, ocalała zaś odnowiona wcześniej wieża dzwonna, którą w 1982 r. przeniesiono do Wisły-Głębce, gdzie stała się częścią składową nowego kościoła zbudowanego na stoku wzniesienia opadającego w kierunku drogi Wisła - Istebna.

Połomski kościół zbudowany był w rodzimej konstrukcji zrębowej. Posiadał krótkie prezbiterium zamknięte trójbocznie, do którego od północy przyległa zakrystia na planie nieregularnego czworoboku z pomieszczeniem empory na pięterku, zaś od południa dobudowana nowsza zakrystia o prymitywnej konstrukcji. Do nawy złożonej na rzucie wydłużonego prostokąta przylegała kwadratowa wieża słupowa o ukośnych ścianach pokrytych gontem, zakończona nadwieszoną izbicą zwieńczoną smukłym hełmem piramidalnym.

Strome dachy siodłowe – odrębne nad prezbiterium i nawą (przy nieznacznym zróżnicowaniu kalenic), posiadały starą konstrukcję storczykową w typie gotyckim i pobite były gontem. Ściany nawy i prezbiterium (szalowane deskami) wzmacniały lisice i ocieniały obiegające je wydatne zadaszenia wspornikowe w postaci sobót otwartych. Nad nawą górowała czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę z latarnią, zwieńczoną baniastym hełmem o pokryciu gontowym.

We wnętrzu kościół posiadał starą posadzkę z płyt kamiennych. Tęczę o łuku spłaszczonym zdobił krucyfiks barokowy. Wsparty na czterech słupach drewniany chór muzyczny zajmował tylną część nawy. Na drzwiach do zakrystii widniały ozdobne okucia gotyckie. Wyposażenie wnętrza świątyni reprezentowało głównie styl barokowy i rokoko.

Historia wezwania wiślańskiego kościoła:

Krzyż w czasach Chrystusa był narzędziem okrutnej śmierci, na którą skazywano przestępców z podbitych przez Rzymian narodów. Od dnia, w którym zawisł na drzewie krzyża Jezus Chrystus, stał się on drzewem życia. W czasach prześladowań pobożni chrześcijanie ukryli krzyż przed prześladowcami. Gdy władcą imperium rzymskiego został cesarz Konstantyn Wielki, skończyło się prześladowanie. Jego matka św. Helena, w 326 r. udała się z pielgrzymką do Ziemi Świętej. Wstrząśnięta profanacją, jakiej dokonał na Kalwarii cesarz Hadrian, umieszczając na miejscu odkupienia rodzaju ludzkiego ołtarz i posąg Jowisza, nakazała miejsce oczyścić. Jej pilnym poszukiwaniom zawdzięczamy odnalezienie Krzyża Świętego w zasypanej cysternie u stóp Kalwarii. Podanie mówi, że chora niewiasta, do której przytknięto Krzyż Święty, została cudownie uzdrowiona. Na pamiątkę wydarzenia, w IV w., Kościół powszechny ustanowił wspomnienie Znalezienia Krzyża Świętego i obchodził je 3 maja. W Polsce, ze względu na Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, liturgiczne wspomnienie Znalezienia Krzyża Świętego przesunięto na 4 maja. W odnowionym po Soborze Watykańskim II kalendarzu liturgicznym tego wspomnienia już nie ma.

Źródło: peuk.fiiz.pl