Drewniany kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Szczyrku
R/497/1956 z 02.11.1956; 57/60 z 03.03.1960; (brak decyzji w KOBiDZ); A-195/77 z 29.09.1977
Kościół pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła jest najstarszą świątynią w Szczyrku – został wzniesiony w latach 1797-1800, przy głównej drodze do Bielska. Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, pokryta gontami. Wieżę wieńczy charakterystyczny, namiotowy dach nad izbicą. Wyposażenie wnętrza jest późnobarokowe i pochodzi przede wszystkim ze zlikwidowanego kościoła klasztornego norbertanów w Nowym Sączu.
Pionierscy osadnicy w Szczyrku pojawili się już w XV wieku, jednak sprawdzone informacje o mieszkańcach wsi pochodzą dopiero z wieku XVII. Przez kilka stuleci tutejsi zagrodnicy przynależeli do parafii pod wezwaniem Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Łodygowicach. Na budowę własnej świątyni zdecydowano się pod koniec XVIII wieku. Kościół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła zbudowano w latach 1797-1800, na niewielkim wzniesieniu położonym w pobliżu głównej drogi do Bielska. Wcześniej specjalnym dekretem powołano w Szczyrku samodzielną parafię. Pierwszym proboszczem został ks. Wojciech Radoński. Kościół jest orientowany. Nawę i węższe od niej prezbiterium wzniesiono z drewna, stosując wiązanie na zrąb. Wieżę zbudowano w konstrukcji słupowej; osadzono na niej izbicę, którą chroni dach namiotowy. Całość pokryto gontami. Na zewnętrznej ścianie apsydy wisi rokokowy, drewniany krucyfiks, przed wejściem zaś ustawiono kamienne kropielnice. Wnętrze wyposażono późnobarokowymi elementami z klasztoru norbertanów w Nowym Sączu. Dojrzały barok reprezentują także trzy ołtarze: główny, z figurami św. Jakuba, św. Piotra i św. Stanisława Kostki oraz boczne - Serca Pana Jezusa i św. Jana Nepomucena. Z tego samego okresu pochodzi drewniana ambona. W prezbiterium odnajdziemy kamienną chrzcielnicę. XIX-wieczne są natomiast stacje Drogi Krzyżowej. W kruchcie („babińcu”) wisi oleodruk z wyobrażeniem „danse macabre”. Polichromia jest współczesna. Od 2011 roku świątynia jest diecezjalnym sanktuarium św. Jakuba Starszego Apostoła. Kościół w Szczyrku znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Źródło: slaskie.travel
Dekret o erygowaniu parafii w Szczyrku wydano na dworze cesarskim w Wiedniu 14 kwietnia 1787 r. Potwierdziła go następnie strona kościelna reprezentowana przez biskupa tarnowskiego, jako że od 1783 r. Tarnów był stolicą diecezji obejmującej tereny południowo-zachodniej Galicji, na terenie której leżała parafia Szczyrk. W momencie powstania parafii w miejscowości nie istniał ani kościół, ani też mieszkanie dla kapelana. Po nieudanej próbie wykupienia od gromady Wilkowickiej drewnianej, mikuszowickiej kaplicy, w 1797 r. przystąpiono do budowy świątyni i zaplecza mieszkalnego. Prace ukończono w 1800 r. i tę datę przyjmuje się jako właściwą powstania parafii. Św. Jakub Apostoł został patronem nowej wspólnoty, a jej pierwszym proboszczem ks. Wojciech Radoński.
Bardzo szybko parafia w Szczyrku stała się sławna. Udokumentowana tradycja ludowa podaje bowiem, że od 25 lipca 1894 r. na tak zwanej „Przykrej Kępce” dwunastoletniej dziewczynce, Julianie Pezda, przez kilka miesięcy ukazywała się Matka Najświętsza. Widzenia miały również jej dwie młodsze koleżanki. Od tej chwili trwa nieustannie kult Matki Bożej, a w miejscu objawienia znajduje się wybudowane w latach 1948–1953 sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, którym od ponad 60 lat opiekują się salezjanie.
Ożywiony rozwój parafii nastąpił w okresie międzywojennym. W 1935 r. oddano do użytku Dom Katolicki. Poczyniono wiele nowych inwestycji, odrestaurowano i zelektryfikowano wnętrze kościoła, uporządkowano jego otoczenie. Zawiązały się liczne stowarzyszenia religijne, takie jak Akcja Katolicka, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, Bractwo Wiecznego Różańca czy Apostolstwo Modlitwy.
W 1939 r. parafię szczyrkowską włączono do III Rzeszy. Od początku okupacji hitlerowskiej, kościół tutejszy był dyskryminowany i prześladowany. Wielu parafian znalazło się na przymusowych robotach i zostało straconych w obozach koncentracyjnych.
Życie parafialne wróciło do normy dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Mimo wielu trudności stwarzanych przez komunistyczne władze, udało się wówczas wybudować kaplicę Najświętszego Serca Pana Jezusa, służącą mieszkańcom Górnego Szczyrku oraz przeprowadzić najpilniejsze prace w kościele macierzystym.
W latach 80. na terenie parafii wzniesiono nowy kościół pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła.
Źródło: peuk.fiiz.pl
