Izba Twórczości Jana Wiewióra w Olsztynie
Ruchoma Szopka artysty ludowego, Jana Wewióra, zwana „Betlejemowem pod strzechą”, jest kolejną (po ruinach XIV-wiecznego zamku) niepowtarzalną atrakcją Olsztyna koło Częstochowy. Niewiele jest w Polsce takich szopek! Stoi tu już ponad 800 figur, z czego prawie 350 jest ruchomych, a prace nad szopką ciągle trwają… Szopka wystawiona jest w XIX-wiecznej chałupie, leżącej na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Ruchomą Szopkę Jana Wewióra można podziwiać przy ulicy Kühna w Olsztynie koło Częstochowy. Mieści się ona w niezwykle urokliwej, zabytkowej, drewniano-murowanej chacie z końca XIX wieku, w pobliżu olsztyńskiego rynku. Działa tu Izba Twórcza Jana Wewióra. Rodzice artysty po II wojnie przeprowadzili się z Częstochowy do Kłodzka, tu urodziło się też ich kolejne dziecko, Jan, który od najmłodszych lat uwielbiał rzeźbić. To właśnie na Dolnym Śląsku, w Wambierzycach, mały Jan zachwycił się tutejszą ruchomą szopką i zaczął marzyć o wykonaniu własnej. Swoje marzenie Jan Wewiór realizuje od ponad 15 lat. Jego „Betlejemowo” liczy już z górą 800 figur wykonanych w drewnie lipowym, z czego prawie połowa jest ruchoma, a wciąż przybywają nowe elementy. Całość to niezwykle dokładna, ręczna robota. Bajecznie kolorowa szopka przedstawia sceny biblijne z życia Najświętszej Marii Panny, ale również codzienne życie mieszkańców regionu i fragmenty historii Polski. Są tu np. chłopi uprawiający ziemię czy pasący bydło, rzemieślnicy, tańcząca młoda para, paulini przy klasztornej furcie, Pan Jezus Frasobliwy, Jan Paweł II… Długo możnaby wymieniać. Tłem szopki są oczywiście ruiny olsztyńskiego zamku. Wszędzie też pełno aniołów - radosnych, kolorowych, z instrumentami, czy smukłych i poważnych, ze skrzydłami ważki (te są symbolem Olsztyna; artysta wykonał też siedmiometrową rzeźbę „Olsztyńskiego Anioła Stróża”, która stoi przy wjeździe do miejscowości). W związku z nieustannym rozbudowywaniem szopki, część rzeźb musiała trafić na podwórko (np. Kościół Mariacki czy domek wiedźmy), a w pobliskiej piwnicy-lochu powstają kolejne prace związane z historią i legendami ziemi olsztyńskiej. Po galerii oprowadza sam artysta, ubarwiając zwiedzanie niesamowitymi opowieściami (nota bene dzierży on tytuł Mistrza Mowy Polskiej za rok 2007). Na miejscu można również kupić prace jego autorstwa. „Olsztyński Anioł” oraz Ruchoma Szopka otrzymały certyfikat Częstochowskiej Organizacji Turystycznej.
Źródło: sad.slaskie.travel
Izba Twórcza Jana Wiewióra to zabytkowa, kolorowo zdobiona drewniana chałupa z końca XIX w. Największą jej atrakcją jest jedna z nielicznych w Polsce i Europie ruchoma szopka betlejemska, przedstawiająca sceny z życia Świętej Rodziny, wzbogacone miejscową tradycją ludową. Została ona w całości wykonana przez artystę Jana Wiewióra. Wyrzeźbione figury są niezwykle szczegółowe i dopracowane, a efekty pracy można docenić w pełni, gdy szopka jest uruchomiona i oświetlona. Nad szopką czuwają liczne drewniane anioły oraz makieta ruin olsztyńskiego zamku. Autor przez 15 lat tworzenia szopki wyrzeźbił z drzewa lipowego ponad 800 figur i ponad 300 spośród nich uczynił ruchomymi.
Artysta rzeźbi szopkę już od 15 lat, ale nadal nie jest ona w pełni ukończona. Cały czas bowiem pojawiają się w niej nowe piękne figury.
Ponadto w galerii można obejrzeć wiele drewnianych aniołów, również autorstwa Jana Wiewióra, z których słynie cały Olsztyn. Jedne są pomalowane na kolorowo, inne świeżo wystrugane, pachnące jeszcze lasem i żywicą.
Część rzeźb Jana Wiewióra, z powodu braku miejsca wewnątrz izby, stoi na podwórku zagrody. Jest tu m.in. kilkumetrowej wysokości Wieża Mariacka oraz domek wiedźmy.
Na miejscu można zakupić ręcznie wykonane, rzeźbione figurki, anioły olsztyńskie oraz szopki bożonarodzeniowe. Niewątpliwie atrakcją samą w sobie jest spotkanie z artystą, który bardzo ciekawie potrafi opowiadać o swoim życiu i twórczości, która jest jego życiową pasją, a także o Olsztynie, jego okolicach i związanych z nim legendach. Wielką przyjemnością jest słuchanie tych niezwykłych opowiadań z ust Mistrza Mowy Polskiej za rok 2007.
Gospodarz wraz z synem chętnie prowadzą również do położonego na podwórku podziemnego lochu, w którym powstaje najnowszy fragment ekspozycji – scena związana z lokalną legendą o Maćku Borkowicu – wojewodzie poznańskim, przeciwniku politycznym króla Kazimierza Wielkiego, który umarł w olsztyńskim zamku śmiercią głodową. Podobno po dziś dzień w ruinach olsztyńskiej warowni można spotkać jego ducha. W podziemnych lochu budowana jest także scena związana ze sławną bitwą o olsztyński zamek, którego załogą dowodził burgrabia olsztyński, zwany olsztyńskim Rzymianinem – Kacper Karliński. Podczas oblężenia zamku w 1587 r. przez Maksymiliana Habsburga pochwycony został jego syn. Gdy Polacy zawzięcie bronili się, Maksymilian kazał postawić na pierwszej linii porwane dziecko. Burgrabia Karliński obiecał królowi polskiemu bronić zamku do upadłego, toteż gdy Austriacy byli już blisko, pierwszy podpalił lont armatni. Zamek został obroniony, a wśród ciał wrogów znaleziono ciało jego dziecka. Po tej tragedii burgrabia zaszył się w pokutnej celi. Szukając ukojenia w modlitwie, zmarł na Jasnej Górze.
Jan Wiewiór nawiązując w swojej twórczości do podań i legend związanych z największym zabytkiem i atrakcją Olsztyna, czyli ruinami warowni, przekazuje kolejnym pokoleniom cenną wiedzę, jednocześnie promuje swoją małą ojczyznę. Zarówno z uwagi na jego dokonania artystyczne, jak i działalność promocyjno-informacyjną, jest to z pewnością osoba, którą obowiązkowo należy odwiedzić, zwiedzając województwo śląskie. Sława Jana Wiewióra, głównie za sprawą stworzonej przez niego ruchomej szopki betlejemskiej, przekroczyła już dawno granice regionu, a nawet Polski. To artysta, z którego dumni mogą być nie tylko Ślązacy, ale wszyscy Polacy.
Źródło: peuk.fiiz.pl
