Pałac Raczyńskich w Złotym Potoku

Pałac Raczyńskich (Krasińskich) w Złotym Potoku usytuowany na malowniczym terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, jest jednym z najcenniejszych zabytków regionu. Choć dziś obiekt pozostaje niedostępny dla zwiedzających i wymaga renowacji, nadal fascynuje swoją architekturą, historią i otoczeniem.

Architektura pałacu i jego wyjątkowe detale

Pałac został wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku na miejscu starszego dworu, zwanego Zameczkiem. Posiada formę piętrowej budowli na planie prostokąta, z neoklasycystycznymi i neorenesansowymi akcentami. Rezydencję zdobi pięcioosiowy ryzalit z kartuszem herbowym, a przed wejściem dumnie strzegą jej marmurowe lwy z herbami rodów Krasińskich i Raczyńskich. Nieopodal znajduje się także stylowa fontanna oraz reprezentacyjny park krajobrazowy.

Niegdyś z północnego skrzydła pałacu wznosiła się wieża – została jednak rozebrana w 1939 roku. Mimo licznych przebudów, część pierwotnych elementów zachowała się do dziś, w tym oryginalne dębowe schody, żyrandole, pojedyncze meble oraz stylowe piece.

Pałac i dworek – miejsce życia i pamięci o Krasińskich

Na terenie zespołu pałacowo-parkowego znajduje się również klasycystyczny dworek z 1829 roku, w którym dziś mieści się Muzeum Zygmunta Krasińskiego. Wśród eksponatów zobaczyć można meble, pianino marki ERARD wybrane przez Chopina dla Delfiny Potockiej, osobiste pamiątki po poecie i jego rodzinie, a także oryginalne portrety malowane przez słynnych artystów, m.in. Winterhaltera.

W dworku poeta Zygmunt Krasiński mieszkał latem 1857 roku. Po jego śmierci majątek odziedziczyła córka Maria, która poślubiła hrabiego Edwarda Aleksandra Raczyńskiego. To właśnie wtedy rezydencja została rozbudowana i przekształcona w formę znaną dziś.

Park krajobrazowy i staw Irydion

Pałac otacza rozległy park w stylu angielskim, z zachowanymi alejami, altanami i starodrzewiem. Największy ze stawów – Irydion – nazwany został na cześć dramatu Zygmunta Krasińskiego. Odbijający się w jego tafli pałac tworzy malowniczy, niemal romantyczny obraz.

Historia powojenna i obecny stan

Po II wojnie światowej pałac został upaństwowiony i przez lata służył jako siedziba szkoły rolniczej oraz WOPR. Od 1996 roku zarządza nim Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych, który w pałacowych wnętrzach urządził stałą ekspozycję przyrodniczą dotyczącą Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Choć pałac znajduje się dziś w złym stanie technicznym i nie jest dostępny do zwiedzania, jego dziedzictwo oraz malownicze otoczenie sprawiają, że nadal przyciąga miłośników historii i architektury.