Ruiny pałacu Moesów w Wierbce
A-1220/76 z 09.06.1976




Pałac został zbudowany pod koniec XIX w. przez Moesów – zasłużoną rodzinę przemysłowców, którzy uruchomili w Wierbce papiernię drukującą m.in. „Chimerę” – słynne czasopismo Młodej Polski. Pożar w II poł. lat 80. XX w. prawie w całości zniszczył obiekt.
Do czasów współczesnych z zespołu pałacowego Moesów w Wierbce zachowały się jedynie ruiny. Pomimo zachowanej bogatej ikonografii, niewiele wiadomo o architekturze budowli oraz jej wnętrzach, które z pewnością musiały zachwycać swoim przepychem, co było charakterystyczne dla rezydencji wielkich śląskich przemysłowców. Do dnia dzisiejszego zachowały się jednak ciekawe elementy architektoniczne na fasadzie pięknego niegdyś obiektu, wzniesionego w stylu szkockiego neogotyku. Jego wnętrze musiało być kiedyś zachwycające: marmury, rzeźby, bogato zdobione salony (m.in. lustrzany i błękitny), kominki, piece kaflowe, a na zewnątrz okazałe tarasy oraz 40-hektarowy park w stylu angielskim pełen rzadkich okazów drzew, takich jak np. drzewo korkowe. Ten ostatni stanowił perełkę całego zespołu, zwłaszcza na początku XX w., kiedy zarząd nad nim objął Mieczysław Hoffman – syn prekursora nowoczesnego rolnictwa Karola Boromeuszka Hoffmana, który doświadczenie w zarządzaniu majątkami ziemskimi zdobywał m.in. w Niemczech i we Francji.
W parku znajdowały się niegdyś korty tenisowe, oczka wodne, altany, alejki, dwie lodownie (służące do przechowywania żywności) i zbiornik wody. Założenie parkowe przetrwało zresztą do dnia dzisiejszego i stanowi pomnik przyrody. Po II wojnie światowej, w parku, z którego pozostały jedynie 3 hektary, naliczono ok. 470 drzew w trzynastu gatunkach, z przewagą klonów i lip. Współcześnie na szczególną uwagę zasługuje m.in. lipa drobnolistna o obwodzie 410 cm rosnąca na południe od ruin pałacu. Ciekawostkę przyrodniczą stanowi także okazały modrzew liczący ok. 170 lat, czyli znacznie starszy od samej zabytkowej budowli.
Pomimo, iż z pałacu pozostały ruiny, warto zobaczyć to niezwykle malownicze miejsce. Uwagę przyciągają przede wszystkim zabytkowe drzewa. Ciekawość budzi historia obiektu oraz jego już prawie niewidoczna wspaniała architektura.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pałac został wzniesiony w latach 80. XIX w. przez Moesów – zamożną rodzinę przemysłowców, w posiadaniu której przez czas jakiś znajdował się również pałac w Pilicy. Poświęcenia nowego domu Julijana Moesa dokonał w 1890 r. proboszcz z Pilicy – ks. Brzozowski. Było to wielkie lokalne święto, w którym udział brali także robotnicy pracujący w fabrykach Moesów. Oni to z własnej inicjatywy na cześć swojego pracodawcy zorganizowali wielki pochód z pochodniami.
Pałac Moesów pozostawał własnością rodziny aż do zakończenia II wojny światowej. Później został, podobnie jak wiele innych majątków, upaństwowiony. Jego nacjonalizacja została przeprowadzona jednak niezgodnie z prawem. Mimo to spadkobiercy ostatnich właścicieli pałacu, nie zainteresowali się należącym się im majątkiem.
Po wojnie pałac został zaadaptowany do pełnienia funkcji mieszkalnych dla pracowników fabryki. Mieściła się w nim również siedziba biblioteki, a także pomieszczenia klubu sportowego. Na początku lat 80. na polecenie wojewody katowickiego – gen. Romana Paszkowskiego, pomimo sprzeciwu władz gminnych, w pałacu utworzono ośrodek odwykowy dla narkomanów.
W ciągu swojej 100-letniej historii, pałac był wielokrotnie niszczony pożarami. Pierwszy wybuchł już w 1910 r., ale majątek udało się wówczas uratować. Tragiczna w skutkach okazała się natomiast pożoga z 1987 r., w jej wyniku budowla została bowiem doszczętnie zniszczona. Jedną z przyczyn, dla której nie udało się ugasić płomieni, był bardzo duży mróz powodujący zamarzanie wody w sikawkach strażackich.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Inne obiekty znajdujące się w:
Jura Krakowsko-Częstochowska (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)
- AdrenaLinaPark w Podlesicach
- Aleja Klonów w Złotym Potoku
- Aleja Lipowa w Choroniu
- Brama Bolechowicka
- Brama Krakowska (Dolina Prądnika)
- Brama Laseckich w Bobolicach
- Brama Twardowskiego w Złotym Potoku
- Czarny Staw w Puszczy Dulowskiej
- Dawne sanatorium w Jaroszowcu
- Dawny hotel "Pod Kazimierzem" w Ojcowie
- Diabla Góra
- Dłubniański Park Krajobrazowy
- Dolina Będkowska
- Dolina Bolechowicka
- Dolina Brzoskwinki
- Dolina Czernki
- Dolina Dłubni
- Dolina Eliaszówki
- Dolina Grzybowska
- Dolina Kamienic
- Dolina Kluczwody
- Dolina Kobylańska
- Dolina Miękini
- Dolina Mnikowska
- Dolina Prądnika
- Dolina Racławki
- Dolina Sąspowska
- Dolina Szklarki
- Dolina Wiercicy
- Dolina Wodącej
- Drewniana dzwonnica w Skale
- Drewniana dzwonnica w Tenczynku
- Drewniana zabudowa uzdrowiskowa w Ojcowie
- Drewniany kościół pw. Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia w Wolbromiu
- Drewniany kościół pw. Nawiedzenia NMP w Paczółtowicach
- Drewniany kościół pw. śś. Mikołaja i Wawrzyńca w Dłużcu
- Drewniany kościół pw. św. Idziego w Zrębicach
- Drewniany kościół pw. św. Wojciecha i Matki Bożej Bolesnej w Modlnicy
- Drewniany kościół pw. Świętej Trójcy w Iwanowicach Włościańskich
- Drewniany spichlerz w Olsztynie
- Dwór w Tomaszowicach
- Dwór z Drogini w Wygiełzowie
- Dworek w Gieble
- Dworek Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku
- Ekspozycja Przyrodnicza Ojcowskiego Parku Narodowego
- Główne źródło Warty w Kromołowie (Zawiercie)
- Góra Biakło w Olsztynie (Jurajski Mały Giewont)
- Góra Cegielnia
- Góra Janowskiego (516 m n.p.m.)
- Góra Koronna (438 m n.p.m.)
- Góra Ossona w Częstochowie
- Góra Prędziszów
- Góra Pustelnica (399,4 m n.p.m.)
- Góra Słupsko w Skałach Kroczyckich
- Góra Sokola (317 m n.p.m.)
- Góra Zborów (462 m n.p.m.)
- Góry Towarne
- Góry Towarne Duże (343 m n.p.m.)
- Góry Towarne Małe (343 m n.p.m.)
- Gród Birów w Podzamczu
- Grzęda Mirowsko-Bobolicka
- Izba Twórczości Jana Wiewióra w Olsztynie
- Januszkowa Góra
- Jaskinia Ciemna
- Jaskinia Głęboka w Podlesicach
- Jaskinia Grota Niedźwiedzia
- Jaskinia Łokietka
- Jaskinia na Biśniku
- Jaskinia na Łopiankach
- Jaskinia Nietoperzowa
- Jaskinia Ostrężnicka
- Jaskinia Towarna i Jaskinia Dzwonnica
- Jaskinia Wierzchowska Górna
- Jezioro krasowe w Kusiętach
- Jonaszówka
- Kąpielisko w Kroczycach
- Kaplica "Na Wodzie" św. Józefa Robotnika w Ojcowie
- Kaplica cmentarna św. Barbary i św. Wojciecha w Mstowie
- Kaplica pw. św. Barbary w Żurawiu
- Klasztor karmelitów bosych w Czernej
- Klasztor Norbertanek w Imbramowicach
- Kolejowy Park Rozrywki Ogrodzieniec
- Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Minodze
- Kościół pw. śś. Piotra i Pawła w Imbramowicach.
- Kościół pw. św. Katarzyny w Tenczynku
- Kuesta Jurajska
- Lipa "Babka" w Żarkach
- Lokalna Kolej Drezynowa w Regulicach
- Maczuga Herkulesa
- Modrzewiowy kościół pw. św. Marka w Rodakach
- Muzeum Karmelitańskie w Czernej
- Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie
- Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku
- Ojcowski Park Narodowy
- Okiennik Wielki
- Osada Młynarska "Boroniówka" w Ojcowie
- Ostoja Kroczycka
- Ostoja Złotopotocka
- Pałac Potockich w Krzeszowicach
- Pałac Raczyńskich w Złotym Potoku
- Pałac Vauxhall w Krzeszowicach
- Pałac w Pilicy
- Park Doświadczeń Fizycznych w Podzamczu
- Park Dubie
- Park Etnograficzny Krakowiaków Zachodnich w Wygiełzowie
- Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie
- Park Krajobrazowy Orlich Gniazd
- Park Miniatur w Podzamczu
- Park pałacowy Krasińskich w Złotym Potoku
- Park Zamkowy w Ojcowie
- Platforma widokowa na Wzgórzu Kozubiec w Trzebniowie
- Podziemia dawnego ratusza w Olkuszu
- Przełom Warty w Mstowie
- Przeprośna Górka
- Pstrągarnia Raczyńskich w Złotym Potoku
- Punkt widokowy "Czubatka" na Pustyni Błędowskiej
- Punkt widokowy "Dąbrówka" na Pustyni Błędowskiej
- Punkt widokowy przy Kaczorze w Podzamczu
- Pustelnia Ducha Świętego w Czatachowie
- Puszcza Dulowska
- Restauracja Zamek Bobolice
- Rezerwat przyrody "Dolina Eliaszówki"
- Rezerwat przyrody "Dolina Racławki"
- Rezerwat przyrody "Góra Chełm"
- Rezerwat przyrody "Góra Zborów"
- Rezerwat przyrody "Ostra Góra"
- Rezerwat przyrody "Parkowe"
- Rezerwat przyrody "Pazurek"
- Rezerwat przyrody "Ruskie Góry”
- Rezerwat przyrody "Skała Kmity"
- Rezerwat przyrody "Sokole Góry"
- Rezerwat przyrody "Zielona Góra”
- Rezerwat przyrody Bukowa Kępa
- Rezerwat przyrody Dolina Kluczwody
- Rezerwat przyrody Dolina Mnikowska
- Rezerwat przyrody Dolina Potoku Rudno
- Rezerwat przyrody Dolina Szklarki
- Rezerwat przyrody Góra Stołowa im. Ryszarda Malika
- Rezerwat przyrody Góry Gorzkowskie
- Rezerwat przyrody Kajasówka
- Rezerwat przyrody Kaliszak
- Rezerwat przyrody Ostrężnik
- Rezerwat przyrody Smoleń
- Rezerwat przyrody Wąwóz Bolechowicki
- Rezerwat przyrody Zimny Dół
- Rozlewisko Centurii
- Rudniański Park Krajobrazowy
- Ruiny pałacu Moesów w Wierbce
- Ruiny strażnicy w Ryczowie
- Ruiny zamku Ostrężnik
- Ryczowski rejon skałkowy
- Rynek w Janowie
- Rynek w Olkuszu
- Rynek w Pilicy
- Rynek w Złotym Potoku
- Rzeka Kozi Bród
- Sanktuarium Matki Boskiej Płockiej w Płokach
- Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin w Leśniowie (Żarki)
- Skała "Miłości" w Mstowie
- Skała Kamień w Przybynowie
- Skała Rzędowa w Bzowie
- Skały Kroczyckie
- Skały Rzędkowickie
- Sokolica w Dolinie Będkowskiej
- Spływ kajakowy Wiercicą
- Stary Pałac Potockich w Krzeszowicach
- Staw "Amerykan” w Złotym Potoku
- Staw "Irydion” w Złotym Potoku
- Staw "Sen Nocy Letniej"
- Staw "Zygmunt” w Złotym Potoku
- Staw Czerwony w Kluczach
- Staw Wroński w Tenczynku
- Staw Zielony w Kluczach
- Stawy "Belnik"
- Stawy wędkarskie w Kluczach
- Stodólska Góra (435 m n.p.m.)
- Sucha woda w Zaborzu
- Święto Pstrąga w Złotym Potoku
- Turniej rycerski o szablę Kacpra Karlińskiego
- Układ urbanistyczny rynku w Krzeszowicach
- Uliczny zdrój wody pitnej w Prądniku Korzkiewskim
- Ulina Park
- Wąwóz Kochanowski w Lesie Zabierzowskim
- Wąwóz Kulenda
- Wąwóz lessowy w Alwerni
- Wąwóz Ostryszni
- Wąwóz Podskalański
- Wąwóz Półrzeczki
- Wąwóz Ruska w Ryczowie
- Wąwozy karniowickie
- Wielki Grochowiec (486 m n.p.m.)
- Wieża obserwacyjna p-poż. w Choroniu
- Wodospad Szum w Dolinie Będkowskiej
- Wtórne źródło św. Jana w Ojcowie
- Wysoka (Rzędkowice)
- Wzgórze Kromołowiec
- Wzgórze św. Piotra
- Zabytkowy układ urbanistyczny w Ogrodzieńcu
- Zachowany układ urbanistyczny Mstowa
- Zalew "Kamieniołom" w Zabierzowie
- Zalew Chechło w Trzebini
- Zalew Dzibice (Kostkowice)
- Zalew Nerka w Wolbromiu
- Zalew Siamoszyce
- Zalew Tasarki w Mstowie
- Zalew w Pilicy
- Zalew w Przyłubsku
- Zalew Wolbromski
- Zamek Bobolice
- Zamek Bydlin
- Zamek Korzkiew
- Zamek Lipowiec
- Zamek Mirów
- Zamek Morsko (Zamek Bąkowiec)
- Zamek Ogrodzieniec
- Zamek Ojców
- Zamek Olsztyn k. Częstochowy
- Zamek Pieskowa Skała
- Zamek Rabsztyn
- Zamek Smoleń
- Zamek Tenczyn
- Zespół klasztorny oo. Bernardynów w Alwerni
- Zespół Pałacowo-Parkowy w Młoszowej
- Złota Góra
- Źródła Czarnej Przemszy w Zawierciu Bzowie
- Źródła Elżbiety w Złotym Potoku
- Źródła w Jaworzniku
- Źródła Zygmunta w Złotym Potoku
- Źródło Aleksandry w Imbramowicach
- Źródło Alicji w Dolinie Będkowskiej
- Źrodło Anny w Domaniewicach
- Źródło Antoniego w Dolinie Kobylańskiej
- Źródło Bażana w Dolinie Racławki
- Źródło Będkówki
- Źródło Czatkowice
- Źródło Dłubni w Jangrocie
- Źródło Elżbiety w Zamłyniu
- Źródło Filipowskiego w Dolinie Sąspowskiej
- Źródło Geografów w Przybysławicach
- Źródło Główne w Krzeszowicach
- Źródło Harcerza w Dolinie Sąspowskiej
- Źródło Hydrografów w Imbramowicach
- Źródło Jerzy w Brzoskwini
- Źródło Jordan w Ściborzycach
- Źródło Jurajskie w Regulicach
- Źródło Maryli
- Źródło Miłości w Ojcowie
- Źródło Miłości w Rodakach
- Źródło Mirosława w Maszkowie
- Źródło nad Orczykiem
- Źródło Pióro w Jerzmanowicach
- Źródło proroka Eliasza (Źródło Miłości) w Czernej
- Źródło proroka Eliasza w Czernej
- Źródło proroka Elizeusza w Czernej
- Źródło Ruskie w Dolinie Sąspowskiej
- Źródło Spełnionych Marzeń
- Źródło spod brzozy
- Źródło spod Graba w Dolinie Sąspowskiej
- Źródło Strusi w Imbramowicach
- Źródło św. Jana w Ojcowie
- Źródło św. Józefa w Czernej
- Źródło Świętej Kingi w Sułkowicach
- Źródło Sztoły
- Źródło w Chechle
- Źródło w Czubrowicach
- Źródło w Dolinie Grzybowskiej
- Źródło w Dolinie Mnikowskiej
- Źródło w Iwanowicach
- Źródło w Prądniku Korzkiewskim
- Źródło w Sąspowie
- Źródło w Żarkach Leśniowie
- Źródło w Zimnym Dole
- Źródło Warty w Kromołowie (Zawiercie)
- Źródło Zdarzeń w Ostrężniku