Rynek w Janowie

Janów powstał w 1696 r. na terenach po wykarczowanych lasach. Jan Aleksander Koniecpolski, założyciel miasta, nadał mu nazwę pochodzącą od własnego imienia. Panami tutejszych ziem w późniejszych czasach byli Potoccy, którzy potwierdzili nadane miastu przywileje. Janów nie doszedł jednak do większego znaczenia. W 1709 wzniesiono tu drewniany kościół, który nie dotrwał do naszych czasów (obecna świątynia jest trzecią na tym miejscu). Janów, od swych początków, był także ośrodkiem społeczności żydowskiej. W czasach powstania styczniowego w rejonie Janowa toczyły się walki powstańców z oddziałami rosyjskimi. W tutejszych lasach, na początku lipca 1863 r. obozował oddział powstańczy pod dowództwem Zygmunta Chmieleńskiego, który poinformowany został o przybyciu na te tereny sił wroga. 6 lipca Rosjanie, którzy zatrzymali się w rejonie Janowa, zostali całkowicie zaskoczeni przez wojska powstańcze. W bitwie, która miała miejsce także na terenie samego miasta, zginęło 170 żołnierzy rosyjskich, przy 33 poległych Polakach. Wobec zagrożenia przybyciem znacznie większych sił rosyjskich, Chmieleński ze swym oddziałem wycofał się w kierunku Koziegłów. Żołnierze carscy, którzy dotarli do Janowa, dokonali okrutnej rzezi miejscowej ludności, paląc także samo miasto. Ciała pomordowanych mieszkańców Rosjanie wrzucili do janowskiej studni (odtąd zaprzestano czerpania z niej wody). Liczba ofiar zbrodni nie została ustalona, gdyż dowodzący siłami rosyjskimi płk Ernroth pod karą śmierci zabronił dokonywania zapisów zgonów w aktach parafialnych. Pamiątką tych wydarzeń jest kapliczka stojąca na Wilczej Górze, przy cmentarzu w Złotym Potoku. W opisanych powyżej walkach brał udział m.in. Adam Chmielowski - późniejszy św. Brat Albert. Podobnie jak wiele innych miast, w ramach represji popowstaniowych Janów utracił prawa miejskie. Miejscowość zniszczyły jeszcze dwa pożary, w 1914 i 1939 roku. Sprawiło to, że do naszych czasów nie zachowało się tu wiele starych budowli. Rynek w Janowie, o planie prostokąta, otoczony jest przeważnie dziewiętnastowiecznymi domami, które jednak w obecnej formie znacznie różnią się od swego pierwotnego wyglądu. Na środku płyty rynku stoi replika owej studni, która stała się grobowcem pomordowanej przez Rosjan ludności miasteczka. XX-wieczny kościół parafialny Najświętszej Marii Panny (zbudowany pierwotnie w roku 1878, z ominięciem carskiego zakazu) stoi w pewnym oddaleniu od rynku. Janów jest jednym z punktów wypadowych w tutejsze rejony Jury Krakowsko-Częstochowskiej, przede wszystkim w malowniczy obszar doliny Wiercicy.

Źródło: slaskie.travel