Jaskinia Łokietka
Do Jaskini Łokietka dotrzemy z Ojcowa czarnym szlakiem przez Janoszówkę, spod Bramy Krakowskiej szlakiem niebieskim, który łączy się z czarnym, a od parkingu na końcu wsi Czajowice szlakiem niebieskim i szlakiem czarnym pod wejście.
| INFORMACJE PRAKTYCZNE | |
| Czas zwiedzania: | ok. 40 min. |
| Temperatura wewnątrz: | ok. +7-8 °C |
| Długość korytarzy jaskini: | ok. 320 m |
| Długość ścieżki turystycznej: | ok. 200 m |
| Sposób zwiedzania: | w grupach wyłącznie z dyżurującym przewodnikiem |
| Dostępność: | codziennie od 19 kwietnia do 30 października w godz. 9.00-15.30 (kwiecień), 9.00-18.30 (maj-sierpień), 9.00-17.30 (wrzesień), 9.00-16.30 (październik) |
| Trudności w zwiedzaniu: | brak |
| Oświetlenie: | elektryczne |
| Zalecany ubiór: | wygodne, sportowe obuwie |
| Opłaty: | bilety do nabycia w kasie przy wejściu do jaskini: - opłata normalna - 7,00 zł - opłata ulgowa - 5,00 zł Za wstęp do Ojcowskiego Parku Narodowego nie są pobierane opłaty. |
| Wysokość: | 453 m n.p.m. |
| Uwagi: | - w pobliżu wejścia znajdują się też stoisko z pamiątkami oraz bufet - nie ma możliwości rezerwacji godzin wejścia do jaskini - obowiązuje zakaz robienia zdjęć z fleszem! |
| Organizator zwiedzania: | Biuro Ruchu Turystycznego PTTK w Ojcowie, tel. 12 38 92 010 |
Do jaskini prowadzi szczelina o długości 20 m. To dawny korytarz jaskiniowy, którego strop zawalił się jeszcze przed epoką lodowcową. Na kracie zamykającej dostęp do podziemi widnieją stylizowany pająk i pajęczyna. Od otworu wejściowego ciągnie się lekko nachylony korytarz. Tuż przy otworze wejściowym w okresie zimowym pojawiają się niewielkie stalagmity lodowe, zwane chłopkami. Trasa wiedzie po schodach, za którymi znajduje się niewielka salka. Korytarz Główny, w stropie którego widoczne są kotły wirowe, a na ścianach jasne polewy kalcytowe, doprowadza do Sali Rycerskiej o wymiarach 25 m długości, 10 m szerokości i 5 m wysokości.
W tej sali w czasie 1 wojny światowej ukrywali się przed hitlerowcami mieszkańcy Czajowic.
W lewo odchodzi ślepy korytarz. Odgałęziającym się w prawo wąskim korytarzem, po schodach wchodzi się na wyższy poziom jaskini i przez ciasny otwór do niewielkiej sali zwanej Kuchnią. Jest to najstarsza i najbliżej powierzchni położona część jaskini. Ze stropu sterczą korzenie drzew. Niewielka wnęka po lewej stronie nazwana została ?Kominkiem Łokietka". Z Kuchni schodzi się po schodach do największej sali - Sypialni - o wymiarach 20 na 30 m. Z poziomu schodów najlepiej widać las makaroników - stalaktytów rurkowych zwisających ze stropu. Nazwa sali wiąże się z charakterystycznym głazem znajdującym się w jej tylnej części, nazywanym Łożem Łokietka. Według legendy łoże królewskie ma moc spełniania życzeń. Należy położyć na nim dłoń i pomyśleć o tym, czego się pragnie.
Dno Sypialni zaścielają głazy i bloki skalne, które oderwały się ze ścian i stropu. Ściany w wielu miejscach pokryte są polewami, na przewieszonych fragmentach uformowały się żebra i subtelne draperie. Na stropie widoczne są liczne kotły wirowe.
W Sypialni warto też zwrócić uwagę na dwa charakterystyczne nacieki - duży słup naciekowy na ścianie został nazwany ?Orłem" (ze względu na podobieństwo kształtu do orła z rozpostartymi skrzydłami), a jeden ze stalagmitów - ?Madonną z Dzieciątkiem".
Z Sypialni przebito w 1974 r. sztuczny korytarzyk, którym powraca się przez Salę Rycerską do Korytarza Głównego, skąd podąża się do wyjścia.
W Jaskini Łokietka zimują nietoperze z gatunku podkowców małych i nocków dużych.
Źródło: Szewczykowie R.I., Jaskinie. Polska, Czechy, Słowacja., Carta Blanca 2009
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, na której znajduje się Jaskinia Łokietka, zbudowana jest ze skał wapiennych, powstałych ze szczątków organizmów morskich. Zgromadziły się one na dnie morza, które zajmowało te obszary prawie 200 mln lat temu. Kolejne miliony lat upłynęły, zanim szczątki organiczne zmieniły się w skałę - działo się to w okresie geologicznym nazywanym jurą. Po ustąpieniu morza i wyłonieniu się skał wapiennych rozpoczęły się procesy wietrzenia, które formowały powierzchnię terenu. Płynący Prądnik (dopływ Wisły) rozpuszczał skały wapienne, pogłębiając swoją dolinę. Setki lat procesów erozji rzecznej doprowadziły do wyżłobienia głębokiego wąwozu. We wnętrzu silnie spękanych wapieni także zachodziły procesy krasowienia, prowadzące do powstania sieci jaskiń w skałach otaczających dolinę rzeki.
Dolina Prądnika jest jedną z najpiękniejszych dolin w Polsce. Charakteryzują ją strome i urwiste zbocza. Z odpornego na wietrzenie wapienia skalistego powstały niezwykłe samotne formacje skalne, spośród których powszechnie znane są: Maczuga Herkulesa, Brama Krakowska i Igła Deotymy. W wapiennych zboczach doliny kryją się liczne jaskinie.
Nazwa jaskini od nazwiska polskiego władcy (Stanisław Staszic nazywał ją Królewską) wiąże się z legendą, która głosi, że w 1300 r. Władysław Łokietek schronił się w niej, uciekając przed ścigającymi go wojskami króla czeskiego Wacława II.
Gdy Łokietek wszedł do wnętrza jaskini, pająk uplótł pajęczynę, zasłaniając nią wejście. Pościg dotarł do jaskini, ale prześladowcy, zobaczywszy sieć pajęczą, uznali, że od dawna nikt nie wchodził do jej wnętrza. W ten sposób przyszły król Polski umknął, konkurentowi do władzy. Według legendy przez 6 tygodni mieszkał w grocie, a miejscowa ludność karmiła go w tym czasie i otaczała opieką.
Jaskinia Łokietka już od dawna należy do najbardziej znanych i popularnych wśród turystów jaskiń w Polsce. Najstarsza wzmianka o jaskini autorstwa Sebastiana Piskorskiego pochodzi z 1691 r. Już w końcu XVIII w. była jedną z największych atrakcji okolic Ojcowa. Częste wizyty turystów, którzy wędrowali po jaskini z pochodniami i łuczywami, spowodowały zniszczenie i okopcenie wielu form naciekowych.
Jaskinia doczekała się licznych opisów literackich i krajoznawczych. Pierwszy szczegółowy opis jaskini pochodzi z pracy Ambrożego Grabowskiego pt. „Kraków i jego okolice" (1866 r.). Pierwsze badania archeologiczne podjął właściciel Ojcowa hr. Jan Zawisza, hobbysta archeolog, w 1872 r. Pod koniec XIX w. prace wykopaliskowe prowadził Stanisław Czarnowski, wykonując wykopy w przedsionku i Sypialni (odnalazł między innymi zęby niedźwiedzia jaskiniowego). Ostatnie badania archeologiczne w Jaskini Łokietka odbywały się w 2001 r., pozostał po nich wykop w pobliżu otworu wejściowego.
Jaskinia została uznana za zabytek w 1924 r., a w 1946 r. zinwentaryzowana przez badacza jaskiń Krzysztofa Kowalskiego.
W literaturze można spotkać błędne określenie Grota Łokietka. Oczywiście nie jest grotą, czyli pieczarą, ale jaskinią - pustą, naturalną przestrzenią w skale, której wielkość umożliwia penetrację przez człowieka.
Źródło: Szewczykowie R.I., Jaskinie. Polska, Czechy, Słowacja., Carta Blanca 2009
| Legenda o królu i pająku |
Dawno temu, w czasach gdy państwo polskie było jeszcze bardzo młode, w jaskini, przed pościgiem króla czeskiego Wacława II, ukrywał się przyszły król Polski Władysław Łokietek. Po ucieczce z Krakowa siedział tu aż 6 tygodni. Poszukujący Łokietka wojowie czescy nie weszli do jaskini, gdyż w błąd wprowadziła ich zasłaniająca otwór wejściowy do jaskini gęsta pajęcza sieć. To właśnie pająkowi przyszły król zawdzięczał uratowanie życia. Tak mówi legenda, a jak było naprawdę - trudno powiedzieć ... Pamiątką tych wydarzeń jest nazwa jaskini, jej komór, a także brama w kształcie pajęczej sieci zamykająca wejście. |
- Sieradzka-Kasprzak J., Przewodnik po Polsce. Podziemne trasy turystyczne, Wyd.Daunpol
- Szewczykowie R.I., Jaskinie. Polska, Czechy, Słowacja., Carta Blanca 2009
